بسفور نام تنگهای استراتژیک و تاریخی است که دریای مرمره را به دریای سیاه متصل میسازد و بهعنوان مرزی طبیعی، قاره اروپا را از آسیا جدا میکند. این نام ریشه در زبان یونانی باستان دارد و از ترکیب دو واژه بس به معنای گاو و پوروس به معنای معبر یا گذرگاه تشکیل شده است. در نتیجه، معنای تحتاللفظی بسفور، گذرگاه گاو است. این تنگه در زبان ترکی امروزی با نام بوغاز شناخته میشود که آن نیز به معنای تنگه است.
در مقابل این تنگه، در سوی دیگر دریای مرمره، تنگه داردانل قرار دارد که در دوران باستان با نام هلسپونت شناخته میشد. جالب آنکه نام داردانل نیز بر اساس یک افسانه یونانی، به گذرگاه اسب تعبیر میشد. بنابراین، این دو تنگه با عناوین نمادین گاوگدار و اسبگدار در تقابل مفهومی با یکدیگر قرار داشتند. شهرت تاریخی بسفور تنها به موقعیت جغرافیایی آن محدود نمیشود، بلکه این تنگه شاهد رویدادهای مهمی بوده است. بر اساس متون تاریخی، داریوش بزرگ، پادشاه هخامنشی، در خلال لشکرکشیهای خود به اروپا، از این تنگه عبور کرد. به مناسبت این گذر مهم، وی دستور داد دو ستون سنگی سفید در آنجا erecting شود. بر روی یکی از این ستونها، نام همراهان و فرماندهانش به دو خط میخی آشوری و یونانی حکاکی شد تا یادبودی ماندگار از این پیروزی و عبور موفقیتآمیز باشد. این اقدام، نشاندهنده اهمیت بسفور به عنوان یک شاهراه ارتباطی و نمادی از قدرت امپراتوری هخامنشی محسوب میشود.