امامزاده حمزه

امام‌زاده حمزه از جمله شخصیت‌های والامقام و مورد احترام شیعیان است که به عنوان یکی از فرزندان امام موسی کاظم(ع) و برادر امام رضا(ع) شناخته می‌شود. آرامگاه ایشان در جوار مرقد شاه عبدالعظیم حسنی در شهر ری واقع شده و از مهم‌ترین زیارت‌گاه‌های ایران به شمار می‌رود. بر پایه گزارش‌های تاریخی، امام‌زاده حمزه به قصد دیدار برادرش، امام رضا(ع)، راهی خراسان شد؛ اما در میانه راه، در شهر ری درگذشت. عبدالعظیم حسنی نیز با اشاره به عظمت مقام این امام‌زاده، همواره بر زیارت مرقد وی تأکید داشته‌اند.

اگرچه در نقاط مختلف ایران چندین امام‌زاده به نام حمزه وجود دارد، اما مشهورترین و معتبرترین آن‌ها، امام‌زاده حمزه در تهران است. در مورد محل دقیق دفن ایشان، گاه روایت‌های متفاوتی مانند دفن در قم، ترشیز (کاشمر) یا مناطق دیگر مطرح شده است؛ اما محدث نوری در کتاب تحیة الزائر برخی از این اقوال را فاقد اعتبار دانسته‌است. خاندان سید محمدباقر شفتی و پادشاهان صفوی نیز خود را از نوادگان این امام‌زاده می‌دانستند و به همین دلیل، همواره در آبادانی و تکریم آرامگاه وی کوشیدند؛ چنان‌که شاه طهماسب صفوی اقدام به احداث بقعه و گنبدی باشکوه برای مرقد ایشان نمود.

بر اساس منابع تاریخی، امام‌زاده حمزه همراه با برادرش، احمد بن موسی(شاه چراغ) و گروهی از سادات، به سوی خراسان حرکت کردند تا با امام رضا(ع) دیدار کنند. در میانه راه، در نزدیکی شیراز، با سپاه قتلغ خان، حاکم وقت شیراز، مواجه شدند و درگیری خونینی رخ داد. در این رویارویی، احمد بن موسی به شهادت رسید و امام‌زاده حمزه نیز مجروح شد. بنا بر یک روایت، ایشان پس از جراحت، به شهر ری گریخت و در آن‌جا یا به دست عوامل مأمون عباسی به شهادت رسید یا بر اثر شدت جراحات وارده درگذشت.

دانشنامه عمومی

امامزاده حمزه یکی از فرزندان امام هفتم شیعیان موسی کاظم و برادر امام هشتم شیعیان علی بن موسی الرضا می باشد که آرامگاه او در کنار مرقد شاه عبدالعظیم قرار دارد وی زمانی که برای دیدن برادرش رضا، عازم خراسان بود، در شهر ری درگذشت. وی برادر عبدالله بن موسی است. گفته می شود عبدالعظیم حسنی به زیارت قبر وی می رفته و می گفت: «این قبر یکی از پسران موسی کاظم است. »
چندین امامزاده با نام حمزه در ایران وجود دارد ولی از همه مشهورتر امامزاده حمزه تهران است.
بعضی مدفن او را در قم و برخی در ترشیز ( کاشمر ) ( البته امامزاده حمزه کاشمر، فرزند حمزه بن موسی کاظم ری است ) و بعضی در جزیره طرف جنوب حله نوشته اند. اما محدث نوری در تحیه الزائر، قول اخیر را بی اصل شمرده است. خاندان سید محمدباقر شفتی از نسل همین امامزاده حمزه هستند. پادشاهان صفویه که خود را از اولاد او می دانستند در ایام سلطنت خود به آن توجه زیادی داشته اند؛ و شاه طهماسب صفوی به احداث بقعه و گنبد برای مرقدش همت گماشته است.
احمد بن موسی با برادر خود امامزاده حمزه و علاء الدین حسین و دیگر سادات، که قصد خراسان و دیدار علی بن موسی را داشتند، با سپاه قتلغ خان، حاکم شیراز مواجه شدند، و چون یاران احمد بن موسی آمادگی برای نبرد نداشتند و بعضاً مجروح و زخمی شده بودند، از معرکه گریخته و خود احمد بن موسی هم پس از این جریانات کشته شد.
در این میان، می توان چنین ادعا کرد که امامزاده حمزه در این جنگ با سپاه حاکم شیراز زخمی شده و به شهر ری گریخت که در آنجا به دست سربازان مأمون شناسایی و به قتل رسید یا این که با همان زخم درگذشت.

دانشنامه آزاد فارسی

اِمامزاده حَمزه
جنوب غربی صحن حضرت عبدالعظیم (ع) در شهر ری. مقبرۀ یکی از فرزندان امام موسی بن جعفر (ع) است. مدفن شیخ ابوالفتوح رازی (مفسر بزرگ شیعی) و میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی. در جنوب غربی صحن امامزاده کوچۀ کوتاه یا راهرو روبازی است که یک سردر از زمان شاه طهماسب صفوی و کتیبه ای از کاشی معرق به تاریخ ۸۴۵ ق دارد. صندوق چوبی ایوان بزرگ شرقی و مسجد بالای سر آن از همان دوره و ضریح نقره و سایر تأسیسات از اواسط دورۀ قاجاریان و در زمان مظفرالدین شاه است. اخیراً توسعه و نوسازی وسیعی در حرم صورت گرفته است. بعضی منابع این امامزاده را جدّ صفویه برشمرده اند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] وقتی که به گوشه و کنار سرزمین عزیزمان ایران نگاه می کنیم در اکثر نقاط شاهد قُبة امامزاده ای هستیم که بیشتر آنها از ذریة پاک ائمه اثنی عشر و از خاندان پیامبر می باشند که در زمان خودشان به خاطر ظلم و ستم حکام غاصب از وطن اصلی خود کوچ کرده و به سرزمین دیگری رفتند و از آنجائی که ایرانیان از همان ابتدای مسلمان شدنشان به خاندان پیامبر و ائمه (علیهم السّلام) ارادت خاصی داشتند لذا اکثر این امامزادگان به ایران آمده و در ایران ساکن شدند و باز هم از ظلم و ستم حکام دست نشانده در امان نمانده و اغلب شهید شدند. یکی از این بزرگان که در ری مدفون است امام زاده حمزه هست
وی فرزند امام موسی کاظم (علیه السلام ) هفتمین امام شیعیان است که به احتمال زیاد در سال ۱۵۱ هجری قمری متولد شده و درحدود سالهای ۲۰۱ تا ۲۰۴ به شهادت رسیده و حدوداً ۵۳ سال عمر کرده هر چند در مورد تاریخ وفات و تولد آن حضرت بین مورخین اختلاف هست ولی این احتمال طرفداران بیشتری دارد. در مورد مادر امامزاده حمزه دو احتمال دارد یکی اینکه مادرش ام ولد (کنیزی) بوده که امام بعد از خرید آن کنیز با او ازدواج می کند. احتمال دیگر اینکه مادرش زنی بنام ام احمد بود و بنابراین با امامزاده احمد شاه چراغ که در شیراز، مقبره دارد از یک مادر بودند که این زن خانمی محترم و مورد توجه امام موسی کاظم (علیه السلام) بود

جمله سازی با امامزاده حمزه

ابوالفتوح بنابر وصیت خودش در شهرری صحن امامزاده حمزه در جوار حضرت عبدالعظیم مدفون شد.