مسجد جامع

این بنا در دوران قاجار بر اساس سه مسجد از دوره‌های مختلف ساخته شده و به هم پیوسته است. اولین مسجد، عتیق، مربوط به قرن سوم هجری و زمان حکومت عمرو لیث صفاری بود و دارای طرحی شبستانی بود. دومین جامع قدیم، در قرن پنجم هجری و در زمان علاءالدوله گرشاسب بن علی بن فرامرز، یکی از امرای کاکویی یزد، در سمت غربی عتیق ساخته شد و طرحی گنبدخانه‌ای و ایوان‌دار داشت. سومین مسجد، مسجد جامع نو، در قرن هشتم هجری به دستور سید رکن‌الدین محمد قاضی بنا شد؛ این مسجد دارای صحن کوچک مربع شکلی و گنبدخانه و ایوانی بزرگ در سمت قبله بود. مناره‌های سردر اصلی مسجد به اعتقاد ماکسیم سیرو، از اقدامات امیرچقماق در نیمه اول قرن نهم هجری است و برخی آن را به زمان شاه طهماسب صفوی نسبت می‌دهند. در دوران فتحعلی شاه قاجار، این سه مسجد به یک مسجد واحد تبدیل شدند و در این فرآیند، بخش عمده‌ای از مسجد جامع قدیم تخریب گردید. بقایای مسجد جامع عتیق تا سال 1324 شمسی باقی ماند که در مرمت‌های آن زمان، شبستان جدیدی به جای آن ساخته شد. امروزه این مسجد دارای صحن طویلی است که از توسعه صحن مربع شکل مسجد جامع نو به وجود آمده است. ایوان بزرگ این مسجد و گنبدخانه آن...