پوران دخت، که به نام باء فارسی نیز شناخته میشود، در سکههای پهلوی به عنوان باباء موحده ذکر شده است و بدون کلمه دخت آمده است. برای اطلاعات بیشتر به سکههای ساسانی تألیف دمرگان مراجعه کنید. طبق روایت شاهنامه، او دختر خسرو پرویز، پسر هرمز و نوه انوشیروان بوده و ملکه ایران پس از قتل شهریار و پیش از آزرمی دخت بوده است. دوران پادشاهی او هجده ماه به طول انجامید و خوارزمی در کتاب مفاتیح، لقب او را سعیده ذکر کرده و او را بیست و پنجمین شاه از شاهان ساسانی معرفی کرده است. در ترجمه تاریخ طبری به قلم بلعمی آمده است: فصل. در ذکر خبر پادشاهی پوران دخت، دختر پرویز. پس از آنکه وی به پادشاهی نشست، عدل و انصاف را برقرار کرد و ظلم و ستم را کنار گذاشت و آن مردی که شهر ایران را کشته بود، به حضور خواند و مورد نوازش قرار داد و او از خراسان بود. پوران دخت به او مقام وزارت بخشید و نامهای به تمامی سپاهها نوشت تا همه به حضور او بیایند. در این نامه، او اعلام کرد که این پادشاهی تنها به دست یک مرد نمیتواند پایدار بماند، بلکه نیازمند عنایت حق سبحانه و تعالی و همچنین عدل و تدبیر پادشاه است. او افزود که سپاه دشمن را نمیتوان شکست داد مگر با بخشش به سپاه و همچنین سپاه را نمیتوان حفظ کرد مگر با داد و انصاف. اگر پادشاهی عادل باشد، کشور میتواند پابرجا بماند، چه مرد باشد و چه زن. او ابراز امیدواری کرد که شما از من عدل و بخشش را خواهید دید، به گونهای که از هیچ کس دیگری ندیدهاید. سپس دستور داد که تمامی باقیمانده خراجها از زمان پرویز را از مردم بستانند و دفاتر مربوطه را پاک کنند و عدل و انصاف را گسترش دهند به گونهای که در هیچ زمان دیگری دیده نشده باشد. همچنین، چوب چلیپاکهای که از روم آورده بودند و پرویز آن را بازنگردانده بود، به ملک روم بازگردانده شد تا او به وی تمایل پیدا کند و او را رها نکند. در زمان پادشاهی او، پیامبر صلی الله علیه و سلم از دنیا رفت و ابوبکر به خلافت رسید. پوران دخت به مدت یک سال و چهار ماه پادشاهی کرد و وزیر او سقروخ (پوس فرخ) خراسانی بود.
پوران دخت
فرهنگ فارسی
فرهنگ اسم ها
معنی: دختر سرخ و گلگون، ( به مجاز ) زیبارو، نام دختر خسروپرویز و ملکه ایران در دوران ساسانی، ( پوران، دخت = دختر )، ( اَعلام ) ( = بوران دخت ) دختر خسروپرویز ملکه ی ساسانی و بیست و هشتمین فرد از ساسانیان که یک سال و چهار ماه در ایران سلطنت کرد، [دکتر معین در ذیل واژه ی پوران دخت اشاره کرده است که پوران دخت تصرفی است در نام بوران دخت ( فرهنگ معین ج ص]، از شخصیتهای شاهنامه، نام ملکه ایران در دوران ساسانی و دختر خسرو پرویز پادشاه ساسانی
دانشنامه آزاد فارسی
(یا: بوران دخت) ملکۀ ساسانی (۶۳۰م) و دختر خسروپرویز. پس از کشته شدن اردشیر ساسانی سوم، در ۶۳۰م بزرگان ساسانی در تیسفون، پوران دخت، را به شاهی برگزیدند. منابع تاریخی مدت فرمانروایی او را از شش ماه تا دو سال به تفاوت نوشته اند. اشپیگل، پوران دخت را همسر شهروراز دانسته است. دربارۀ وی اطلاعات تاریخی چندانی در دست نیست. ظاهراً در دوران کوتاه سلطنت پوران دخت، قدرت واقعی در دست موبدان و نجبا بوده است. از وقایع مهم دورۀ او، عقد پیمان صلح دائمی با رومیان و بازگردان صلیب مسیح به ایشان بود. در آثار متأخر نویسندگان ایرانی، نام بوران دخت را به غلط پوران دخت آورده اند.
جملاتی از کلمه پوران دخت
از پادشاهان زن در تاریخ آسیا میتوان به ملکه ژاپن امپراتریس جینگو، ووزتیان از چین، پوران دخت از ایران، ملکه سئون دئوک و ملکه جین دئوک از دودمان شیلا نام برد.