چرگه

جرگه یک گردهمایی سنتی از رهبران است که در آن تصمیم‌گیری‌ها بر اساس نظرات جمعی و آموزه‌های پشتونوالی انجام می‌شود. این سیستم فرهنگی قبیله‌ای، که از قوانین ثابت و مکتوب امروزی قدیمی‌تر است، به منظور حل و فصل منازعات میان مردم پشتون برگزار می‌شود. این سنت تا حدی در میان سایر اقوام افغانستان و پاکستان که تحت تأثیر رسوم پشتون‌ها قرار دارند که به‌طور تاریخی به آن‌ها افغان گفته می‌شود نیز رایج است. هدف اصلی جرگه جلوگیری از جنگ‌های قبیله‌ای است. بیشتر جرگه‌ها در افغانستان برگزار می‌شوند، اما در میان قبایل پشتون در پاکستان، به ویژه در ایالت خیبر پختون‌خوا (KPK)، نیز برگزار می‌گردند. در سال ۲۰۱۷، حکومت پاکستان قانونی به نام قانون جایگزین حل منازعات ۲۰۱۷ را تصویب کرد تا جرگه‌ها را در نظام قضایی رسمی بگنجاند. دیوان عالی پاکستان در پاسخ به دادخواستی از سوی کمیسیون ملی وضعیت زنان (NCSW) و گزارش‌هایی درباره نقض نورم‌های قانون اساسی و حقوق بشر، برگزاری جرگه‌ها را تا حدی که قانون اجازه می‌دهد و تنها به عنوان مجمعی برای حکمیت، مجاز دانست.