گاوچاه

گاوچاه به چاهی گفته می‌شود که از نظر اندازه و عمق بسیار بزرگ و گسترده است؛ یعنی چاهی که هم دارای قطر زیاد می‌باشد و هم بسیار عمیق است. این نوع چاه‌ها نسبت به چاه‌های معمولی، اندازه بزرگ‌تری دارند و به همین دلیل استخراج آب یا مایعات دیگر از آن‌ها نیازمند تلاش و تجهیزات بیشتری است.

در مناطق گرم و خشک ایران، که دسترسی به منابع آب سطحی محدود است، حفر چاه‌های عمیق یکی از راه‌های مهم تأمین آب بوده است. گاوچاه به چاه‌هایی اطلاق می‌شده که به دلیل عمق زیاد و قطر فراخ، بیشتر برای رسیدن به سفره‌های آب زیرزمینی عمیق به کار می‌رفته‌اند. این چاه‌ها به دلیل بزرگی و عمق‌شان، حفر و نگهداری دشواری داشتند و با وسایل و روش‌های خاصی مثل دلو و طناب آب از آن‌ها استخراج می‌شد.

لغت نامه دهخدا

گاوچاه. ( اِ مرکب ) چاه فراخ و بسیار ژرف و دورتک. بَیون. ( منتهی الارب ). رجوع به گاوچه شود.

جمله سازی با گاوچاه

تمام دشت براآن در خارج از محدوده زمین‌های کشاورزی به زمین‌های خشک و بیابانی منتهی می‌شود. براآن اصفهان تا قبل از خشک شدن زاینده رود، یکی از مهم‌ترین کانون‌های کشت و زرع ایران زمین محسوب می‌شد. براآن اصفهان دشتی وسیع و مسطح است که جذابیت خود را از آبادی زمین‌های کشاورزی و با آب فراوان اش کسب می‌کرده‌است و برداشت محصول در براآن عالی بوده‌است. اما به دلیل کاهش بارندگی و کم شدن آب زنده رود و با خشک‌سالی و خشک شدن زاینده رود به تدریج شخم، گاوآهن، گاوچاه و … به کنار رفت.
آب‌انبار کنار پذر مربوط به دوره افشار است و در خور (اصفهان)، منطقه پذر، ۱۰۰ متری گاوچاه شماره ۲ واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۷۵۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.