دژ

دژ به ساختمان‌هایی با دیوارهای بلند و مستحکم اطلاق می‌شود که به منظور دفاع و مقاصد نظامی ساخته شده‌اند و معمولاً اشیاء و افراد خاصی را در خود جای می‌دهند. این واژه در نام برخی از شهرهای ایران، به صورت آشکار یا پنهان، به کار رفته است؛ از جمله شاهین دژ و دزفول. همچنین، واژه دِج به معنای لایه سخت زمین است که در زیر لایه‌های نرم خاک قرار دارد و برای ساخت و ساز مناسب می‌باشد. قلعه‌ها در اروپا در سده‌های نهم و دهم میلادی، پس از فروپاشی امپراتوری کارولنژی و تقسیم سرزمین‌ها میان مالکان خصوصی و شاهزادگان، به وجود آمدند. این نجیب‌زادگان قلعه‌هایی را برای تسلط بر نواحی اطراف خود بنا کردند و آن‌ها را با ساختارهای دفاعی و تهاجمی تجهیز کردند؛ این سازه‌ها به عنوان پایگاهی عمل می‌کردند که نجیب‌زادگان می‌توانستند از آن‌ها برای حمله و دفاع به طور همزمان استفاده کنند. اگرچه ریشه قلعه‌ها عمدتاً نظامی به شمار می‌رود، اما آن‌ها به عنوان مراکز فرماندهی و نماد قدرت نیز مورد استفاده قرار می‌گرفتند. قلعه‌های شهری برای کنترل جمعیت محلی و مسیرهای مهم به کار می‌رفتند، در حالی که قلعه‌های روستایی معمولاً در کنار مراکزی مانند آسیاب‌ها و زمین‌های حاصل‌خیز ساخته می‌شدند که برای زندگی ضروری بودند.