دفع

دفع. [ دَ ] ( ع مص ) دادن کسی را چیزی. ( از منتهی الارب ). تأدیه کردن. ( از اقرب الموارد ). || راندن کسی را. ( از منتهی الارب ). || سپوختن. ( منتهی الارب ) ( دهار ) ( تاج المصادر بیهقی ) ( المصادر زوزنی ).داخل کردن چیزی را در چیزی. ( از اقرب الموارد ). || دور کردن از کسی رنجش را. ( از منتهی الارب )( از اقرب الموارد ). || رد کردن گفتاری رابا حجت و دلیل. || کوچ کردن و رفتن از جایی. ( از اقرب الموارد ). || آغوز آوردن ماده گوسفند پس از زادن، که در اینصورت او را دافع و مدفاع گویند. ( از اقرب الموارد ). و رجوع به دافع شود. || منتهی شدن و انجامیدن به کسی یا به جایی. ( از اقرب الموارد ). || سرازیر شدن حاجیان از عرفات، گویند: دفع الحاج. || ناچار ومضطر کردن کسی را به کاری. ( از اقرب الموارد ). || یک دفعه آمدن قوم. ( از ناظم الاطباء ). بازگشتن به انبوهی. ( دهار ) ( المصادر زوزنی ) ( تاج المصادر بیهقی ). || راست و مستقیم کردن کمان و قوس را. ( از ذیل اقرب الموارد از لسان ). || بازدادن. ( دهار ). فرادادن. ( المصادر زوزنی ) ( تاج المصادر بیهقی ). || بازداشتن. ( دهار ) ( المصادر زوزنی ) ( ترجمان القرآن جرجانی ): الذین اخرجوا من دیارهم بغیر حق الا ان یقولوا ربنا اﷲ، و لولا دفع اﷲ الناس بعضهم ببعض لهدمت صوامع و بیع و صلوات و مساجد یذکر فیها اسم اﷲ کثیراً... ( قرآن 40/22 )؛ آنانکه از دیار خود بناحق رانده شدند جز آنکه بگویند پروردگار ما اﷲ است، و اگر نمی بود دفع کردن خداوند مردمان را برخی به برخی، هرآینه صومعه ها و معبدها و نمازها و مساجدی که نام خداوند بسیار در آنها میرود ویران کرده میشد. فهزموهم باذن اﷲ و قتل داود جالوت وآتاه اﷲ الملک و الحکمة و علمه مما یشاء و لولا دفعاللّ̍ه الناس بعضهم ببعض لفسدت الارض و لکن اﷲ ذوفضل علی العالمین. ( قرآن 251/2 )؛ پس آنان را [ سپاهیان جالوت را ] هزیمت دادند و داود جالوت را بقتل رساند و خداوند او را پادشاهی و حکمت داد و از آنچه می خواست او را یاد داد، و اگر دفع کردن خداوند مردمان را برخی به برخی نبود، هرآینه زمین تباه میشد، ولی خداوند صاحب فضل است بر جهانیان. || راندن. پس زدن. ( فرهنگ فارسی معین ). راندگی. رد. طرد. عقب نشاندگی. دور کردن. ( ناظم الاطباء ). برطرف کردن: اگر قصد ما کنند ناچار به دفع آن ما را مشغول باید شدو حرمت از میان برخیزد. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 514 ).اتفاق بستند که اگر پرویز حرکت کند هر دو به دفع اومشغول باشند. ( فارسنامه ابن البلخی ص 105 ). هیچ خدمتکار اگرچه فرومایه باشد از دفع مضرتی... خالی نماند. ( کلیله و دمنه ). اصحاب رای... دفع مناقشت به مجاملت اولاتر شناسند. ( کلیله و دمنه ). عاقل... در دفع مکاید دشمن تأخیر صواب نبیند. ( کلیله و دمنه ). هرچند دفع بیشتر کنم تو مبالغت بیشتر کن. ( کلیله و دمنه ).