صبر به معنای ثبات نفس و آرامش در مواجهه با مشکلات و مصائب است. این ویژگی به انسان کمک می‌کند تا در شرایط سخت دچار اضطراب نشود و بتواند مقاومت کند. به عنوان یکی از مهم‌ترین و عمومی‌ترین صفات انسانی شناخته می‌شود. در زبان عربی، صبر به معنای حبس و محدود کردن است و برخی آن را به معنای کنترل نفس در برابر بی‌تابی و ناآرامی تعریف کرده‌اند. در اصطلاح اخلاقی، این واژه به معنای وادار کردن نفس به انجام کارهایی است که عقل و شرع توصیه می‌کنند و جلوگیری از انجام کارهایی که عقل و شرع نهی می‌کنند. همچنین، به معنای حفظ آرامش و دوری از اضطراب، اعتراض و شکایت است. با توجه به این تعاریف، صبر یک ویژگی نفسانی و بازدارنده است که دو جنبه اصلی دارد: از یک سو، تمایلات غریزی و نفسانی انسان را محدود می‌کند و از سوی دیگر، فرد را از فرار از مسئولیت‌های عقل و شرع باز می‌دارد و به او انگیزه می‌دهد تا با دشواری‌های پایبندی به وظایف الهی روبرو شود. اگر این حالت به آسانی در فرد ایجاد شود، به آن صبر می‌گویند و اگر فرد برای دستیابی به آن با زحمت و مشقت مواجه شود، به نوعی دیگر از این واژه اشاره دارد.
صبر
لغت نامه دهخدا
فرهنگ معین
( ~. ) [ ع. ] ۱ - (مص ل. ) شکیبایی کردن. ۲ - (اِمص. ) بردباری. ۳ - (عا. ) عطسه.، ~ ایوب کنایه از: شکیبایی بسیار زیاد.
فرهنگ عمید
گیاهی از خانوادۀ سوسن ها با برگ های بلند، شیرابه ای زرد و تلخ که مصرف دارویی دارد.
شکیبایی کردن، شکیبایی، بردباری.
فرهنگ فارسی
گیاهی است از تیره سوسنیها جزو دسته تک لپه ییها که دارای برگهای ضخیم و دراز و سبز مایل به قرمز و بدون دمبرگ دارای کناره های ضخیم پیچ و خم دار است که منتهی به تیغ می شوند. گلهایش به رنگ زرد مایل به سبز است که به صورت خوشه بر روی ساقه مولد گل قرار دارند. این گیاه دارای گونه های متعدد است. که همه خاص نواحی گرم هندوستان و جزایر آنتیل و شمال افریقا است و برخی گونه ها نیز در نواحی بحر الرومی می رویند. از این گیاه شیرابه ای به دست می آورند که پس از تغلیظ به نام صبر زرد به بازار عرضه می دارند. و آن در تداوی مصرف دارد. صبر زرد صباره الصبر آلوئس آلوی شب یار. یا صبر زرد. ۱ - صبر. ۲ - شیرابه سفت شده ای که از گیاه صبر به دست می آورند. رنگ این ماده غلیظ شده از قرمز تا قهوه یی متغیر است. و معمولا به صورت تکه های جامد به بازار عرضه می شوند. قطعات صبر زرد به خوبی به صورت گرد در می آیند. و در مجاورت حرارت ابتدا نرم و ذوب شده سپس با شعله درخشانی می سوزد. صبر زرد به خوبی در الکل و در آب جوش حل می شود و پس از سرد شدن رسوبی به نام صمغ صبر زرد از خود باقی می گذارد. طعم صبر زرد بسیار تلخ و مهوع و بویش بسته به انواع آن فرق می کند. تبر زرد صبر. یا صبر سقوطری. صبر زردی که از گیاهان مولد صبر جزیره سقوطر ( جزیره ایست در اقیانوس هند در جنوب هندوستان با ۱۲٠٠٠ سکه و جزو مستملکات انگلیس است ) به دست آید.
نام کوهی است بلند در یمن و در آن قلعه ها و قریه های چند است و قلعه در این کوه است بنام صبر
جملاتی از کلمه صبر
در حیرتم ز شوق حریفان می پرست چون صبر می کنند که صهبا کهن شود
ای سپه عشق تو بر ما زده صبر و دل ما همه یغما زده
