کته، روشی سنتی برای پخت برنج در آشپزی ایرانی است که ریشه در سنت آشپزی استان‌های شمالی ایران دارد. در این روش، برنج با حرارت ملایم و بدون آبکش کردن پخته می‌شود. برخلاف روش‌های دیگر پخت برنج که در شهرهای دیگر رایج است، کته برنجی نرم و لطیف دارد که آب آن کاملاً جذب دانه شده است. ویژگی بارز کته، وجود اندکی شَفته یا نرمی بیش از حد در دانه‌های برنج و همچنین ته‌دیگ است که به معنای سوختگی جزئی در ته ظرف و نه برشته شدن است. این ته دیگ، مشخصه اصلی و متمایزکننده آن محسوب می‌شود. کته معمولاً به عنوان همراه غذاهای اصلی مانند کباب و دیگر خوراک‌ها سرو می‌شود.
کته
لغت نامه دهخدا
کتة. [ ک ُت ْ ت َ ] ( ع اِ ) شتران هیچکاره. ( منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ). چارپایان بلایه. ( از اقرب الموارد ). بدترین از بزان. ( منتهی الارب ). علم برای ماده بز بد. ( از اقرب الموارد ) ( از ناظم الاطباء ).
کته. [ ک َ ت َ / ت ِ ] ( اِ ) پلوئی که آبکش نکنند. برنج پخته نرم که آب آن را با آبکش نگرفته باشند. خشکه پلاو. ( یادداشت مؤلف ). برنجی که بدون روغن پزند. ( فرهنگ فارسی معین ).
- کته رشتی؛ برنجی است که در آب بپزند، قدری که از معمول نرمتر شد آب می کشند و دم می کنند. پس از دم کشیدن پارچه نازکی روی آن می اندازند و با کف دست یا گوشت کوب فشار می دهند تا برنجها خوب بهم بچسبد. پس از سرد شدن آن را وارونه در ظرفی برمی گردانند و بشکل لوزی یا مربع می برند. ( از فرهنگ فارسی معین ).
کته. [ ک َ ت َ / ت ِ ] ( اِ )قسمتی از پستو یا زیرزمین یا مطبخ یا صندوقخانه و جز آن که در پیش آن دیوارچه ای کشند و در آن زغال و هیمه و پهن و امثال آن ریزند. ( یادداشت مؤلف ). جای زغال. جازغالی. تودری مانندی که نیمی از قسمت پائین آن را دیوار کشند و در آن هیمه و زغال و غیره ریزند. || صندوقخانه. پستو. ( فرهنگ فارسی معین ). || جای آرد در نانوایی. ( یادداشت مؤلف ).
- پای کته خمیر کردن؛ پیوسته در خانه نزد زن خود بودن. از بیکاری بسیار در خانه و پیش اهل ماندن. ( یادداشت مؤلف ).
کته. [ ] ( هندی، اِ ) کتی. اسم هندی کلب است. ( تحفه حکیم مؤمن ). رجوع به کتی شود.
کته. [ ک َ ت َ / ت ِ ] ( اِخ ) دهی است از دهستان پشت کوه باشت و بابوئی بخش گچساران شهرستان بهبهان. کوهستانی و معتدل. سکنه 260 تن. آب آن از قنات و رودخانه. محصول آنجا غلات، کنجد، حبوبات، لبنیات. شغل اهالی زراعت و گله داری. صنایع دستی عبا و گلیم بافی است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6 ).
کته. [ ک َت ْ ت َ ] ( اِخ ) قریه ای است دو فرسنگی بیشتر میانه جنوب و مشرق شهر خفر. ( فارسنامه ناصری ).
کته. [ ک َ ت ِ ] ( اِخ ) دهی است از دهستان بخش خفر شهرستان جهرم. جلگه ای و گرمسیر. سکنه 310 تن. آب از قنات و رودخانه قره آغاج.محصول آنجا غلات، برنج، خرما و بادام. شغل اهالی زراعت و باغداری است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 7 ).
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
( اسم ) صندوقخانه پستو.
دهی است از دهستان خفرک بخش زرقان شهرستان شیراز
دانشنامه آزاد فارسی
در آشپزی ایرانی، برنجی که با یک بند انگشت آب بر روی آن و کمی نمک و روغن به جوش آورند و با همان آب بجوشد و آب کش نشود تا آب آن تمام شود و پخت آن با آب و لعاب برنج کامل گردد. آن را با خورش می خورند. پلویی که از این راه تهیه می شود به علت آب کش نشدن تمامی ویتامین ها و خواص برنج را در خود حفظ می کند. کته قوتِ غالب گیلانیان است، اما در دیگر شهرها نیز، با اندک تفاوت هایی در پخت، فراهم می آید. مردمِ گیلان آن را بسیار شُل برمی دارند.
ویکی واژه
صندوقخانه، پستو.
جمله سازی با کته
ای که گفتی نکته های دلنواز مشرق از گفتار تو دانای راز
که تا حسود به من نکته گیرد و گوید چو یار تست جفاکار دل از او بردار
هر مو زبان نکته سرایی نمی شود تا ترک گفتگو نکند این زبان که هست