کامل به معنای بی عیب و نقص است و در مواردی به صورت مجازی به افراد فاضل و دانا نیز اطلاق می‌شود. در زبان عربی، کامل به آن چیزی اشاره دارد که تمامی ویژگی‌ها و خصوصیات لازم را داراست و هیچگونه نقصی در آن وجود ندارد. این واژه به مفهوم تمامیت و کمال می‌پردازد و نشان‌دهنده یک حالت ایده‌آل است که در آن هیچ کم و کاستی وجود ندارد. در واقع، واژه کامل به ما یادآوری می‌کند که هر چیزی که به این صفت توصیف شود، به لحاظ کیفی در بالاترین سطح قرار دارد و می‌توان به آن اعتماد کرد. در زندگی روزمره، این مفهوم به ویژه در مورد شخصیت‌ها و ویژگی‌های انسانی نیز به کار می‌رود و افرادی که در زمینه‌های مختلف به کمال دست می‌یابند، مورد تحسین و احترام قرار می‌گیرند.
کامل
لغت نامه دهخدا
کامل. [ م ِ ]( ع ص ) تمام. ج، کَمَلَة. یقال هو کامل و هم کملة. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). اسم فاعل بمعنی تمام. ( از اقرب الموارد ). کَمَل. ( از اقرب الموارد ). رجوع به کمل شود. کمیل. ( اقرب الموارد ) ( تاج العروس ). رجوع به کمیل شود. صحیح. ( از ناظم الاطباء ). درست و راست شده، مقابل ناقص. ( از فرهنگ نظام ). بی کسر و نقصان. تمام. ج، کُمَّل. ( از ناظم الاطباء ). تمام. ( فرهنگ نظام ). درست. مکمل. مکمله. وفی. مستغرق. وافی. مطبق. مطبقه. فارغ. فارغه. مفروغ. مفروغه. نافذ. مقضی. مقضیه. ( یادداشت مؤلف )
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. [مقابلِ ناقص، جمع: کَمَلَة] بی عیب ونقص.
۳. (اسم ) (ادبی ) در عروض، بحری بر وزن «متفاعلن متفاعلن متفاعلن».
فرهنگ فارسی
۱ - ( اسم صفت ) آنچه بکمال رسیده تمام مقابل ناقص: [ همه فضایل انسانی او را حاصل همه شمایل پادشاهی او را موجود صورتی زیبا و همتی کامل و شفقتی شامل و بذلی بیدریغ ]. ۲ - بی عیب بی نقص. ۳ - پر ممتلی. ۴ - آنکه بکمال معرفت رسیده فاضل دانا: (دانای جهان نصرت دین خسرو کامل یحیی بن مظفر ملک عالم عادل ]. ( حافظ ) جمع: کاملین. ۵ - مسن بزاد بر آمده. ۶ - ( اسم ) بحریست که ارکان آن از تکرار [ متفاعلن ] بدست آید و از بحور متفق ارکان است. یا جمل. کامل. آنست که معنی آن کامل و تمام باشد و بجمل. دیگر محتاج نباشد: [ ایران یکی از کشور های آسیاست ]. [ ابو علی سینا و ابوریحان معاصر بودند ] یا قیاس کامل.
محمد بن محمد بن ایوب از سلاطین دولت ایوبی بود
فرهنگ اسم ها
معنی: بی عیب و نقص، ( به مجاز ) فاضل و دانا، ( عربی )، آن که یا آنچه ویژگی های لازم را دارا است و کم و کاست ندارد، بی عیب، بی نقص، ( به مجاز ) دارای محاسن و خصوصیات مقبول، ( در قدیم ) ( به مجاز ) دانا و فاضل، ( در حالت قیدی ) بدون عیب و کاستی، به خوبی، ( در تصوف ) ویژگی پیری که می تواند در نفوس تصرف و سالکان را تربیت کند، ( اَعلام ) کتاب عربی از ابن اثیر، معروف به کامل ابن اثیر ( ترجمه )، در تاریخ عمومی جهان تا سال قمری ( الکامل فی التاریخ )
فرهنگستان زبان و ادب
[گردشگری و جهانگردی] ← تعرفۀ کامل
دانشنامه اسلامی
به گفته برخی از متأخرین، کامل غلام نافع بن هلال است. برخی از متأخرین می گویند کامل نام اسب نافع بن هلال است.
حضور در کربلا
وی به همراه عده ای دیگر جهت یاری امام حسین علیه السلام از کوفه حرکت کرد. و در عذیب الهجانات به امام علیه السلام پیوستند. حر خواست مانع اینها شود ولی امام علیه السلام دخالت کرد و آنها را به لشکر خویش ملحق نمود. روز عاشورا اینها حمله کردند و خود را به قلب لشکر زدند. دشمن آنها را در محاصره، خویش درآورد. امام حسین علیه السلام چون این صحنه را نظاره کرد برادرش حضرت عباس علیه السلام را فرستاد و آنها را از چنگ دشمن نجات داد. ولی در بین راه باز دوباره دشمن به اینها نزدیک شد و حمله کرد، در نتیجه همه اینها در یک جا به شهادت رسیدند، ابوالفضل علیه السلام این خبر را به گوش امام علیه السلام رساند، آن حضرت در حق آنها درود فرستاد.
جملاتی از کلمه کامل
رضی سان چه باک ار ندارم خرد که من در جنون مرشد کاملم
هیچ رنجی بتر ز غربت نیست گرچه کامل شود به غربت مرد
کاملی ناگزیرباشد و هست گر به دست آوری بدو زن دست
