قیصر واژه‌ای است که در تاریخ و فرهنگ‌های مختلف معانی متنوعی دارد. یکی از معانی بارز این کلمه، عنوان امپراتوری در روم و آلمان است که به شخصیت‌هایی با قدرت و نفوذ بالا اطلاق می‌شود. این عنوان نشان‌دهنده‌ی مقام و منزلت بالای افراد در جوامع آن زمان بوده و به نوعی نماد شکوه و عظمت امپراتوری‌ها محسوب می‌شده است. علاوه بر این، قیصر می‌تواند به عنوان یک اسم خاص نیز به کار رود، مانند نام فیل معروفی که در داستان‌ها و اسطوره‌ها به آن اشاره شده است. این تنوع معنایی، نشان‌دهنده‌ی عمق و گستردگی فرهنگی است که واژه قیصر در آن جای دارد. از نظر تاریخی، این کلمه نه تنها به قدرت سیاسی اشاره دارد، بلکه بار معنایی فرهنگی و اجتماعی نیز با خود به همراه دارد که برای درک بهتر تاریخ و فرهنگ‌های مختلف بسیار حائز اهمیت است.
قیصر
لغت نامه دهخدا
قیصر. [ ق َ ص َ ] ( معرب،اِ ) عنوان و لقب امپراتوران روم ( عموماً ). || عنوان و لقب امپراتوران روم شرقی ( خصوصاً ). ( فرهنگ فارسی معین ). قیصر لقب یولیوس امپراتور روم ( تولد 100 وفات 44 ق.م. از میلاد ) بود. پس از وی امپراتوران روم از خاندان وی رابه لقب قیصر خواندند و بعدها همه امپراتوران روم را قیصر نامیدند. ( حاشیه برهان چ معین ):
محراب قیصر کوی تو عید مسیحا روی تو
عودالصلیب موی تو آب چلیپا ریخته.خاقانی.در روم ز اژدهای تیرت
زهر است نواله قیصران را.خاقانی.ستاده قیصر وخاقان و فغفور
یک آماج از بساط پیشگه دور.نظامی.دوزخی افتاده بجای بهشت
قیصر آن قصر شده در کنشت.نظامی.|| عنوان و لقب امپراتوران آلمان. || عنوان و لقب امپراتوران روسیه. ج، قیاصره. ( فرهنگ فارسی معین ).
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
( اسم ) ۱ - عنوان و لقب امپراتوران روم ( عموما ) ۲ - عنوان و لقب امپراتوران روم شرقی ( خصوصا ) توضیح قیصر لقب یولیوس امپراتور روم بود و پس از وی امپراتوران روم از خاندان او را بلقبش قیصر خواندند و بعد ها همه امپراتوران روم بدین نام نامیده شدند ۳ - عنوان و لقب امپراتوران آلمان ۴ - عنوان و لقب امپراتوران روسیه تزار جمع: قیاصره.
بر وزن حیدر فرزندی باشد که مادرش پیش از آنکه او را بزاید بمیرد و شکم مادر را بشکافند و آن فرزند را بیرون آورند و چون اول پادشاهان قیاصره که اغسطوس نام داشت اینچنین بوجود آمد بنابراین بدین اسم موسوم گشت.
فرهنگ اسم ها
معنی: لقب پادشاهان روم و بعضی از کشورهای اروپایی، معرب ار لاتین
دانشنامه آزاد فارسی
قیصر (سینما). قِیصر (سینما)
فیلمی ساخته مسعود کیمیایی در ۱۳۴۸. این اثر به موج فیلم های گنج قارونی پایان داد و موج نویی در سینمای ایران ایجاد کرد. اهمیت آن به حدی است که تاریخ سینمای ایران را می توان به قبل و بعد از ساخته شدنِ قیصر تقسیم کرد؛ پس از نمایش آن (دی ماه ۱۳۴۸) بسیاری از نویسندگان ادبی و سینمایی ایران در موافقت و مخالفت با آن قلم فرسایی کردند. با قیصر مجدداً موج فیلم های جاهلی (لمپنی) رواج گرفت و ضدقهرمان های زخمی، که مرگ شان نشان دهندۀ سرسختی و مقاومتِ بدفرجامِ آنان بر ضد شقاوت و تباهی است، در سینمای ایران با اقبال مواجه شدند.
ویکی واژه
لقب امپراتوران روم باستان بویژه روم شرقی یا بیزانس. (عامیانه): قیصر مولودی باشد که مادرش پیش از آنکه او را بزاید، بمیرد و شکم مادر را بشکافند و آن فرزند را بیرون آورند و چون اول پادشاهان قیاصره که اغسطوس نام داشت، اینچنین بوجود آمد، بنابراین بدین اسم موسوم گشتند.
(جمع): قیاصره
جمله سازی با قیصر
سه کشور به قیصر بداد از نیاز که فرزند و زن را بدو داد باز
وزان پس مرد و مال آمد ز قیصر چنان کاید ز کهتر سوی مهتر
به قیصر چنین گفت کای سرفراز یکی نو سخن بشنو از من به راز
