غیرت

غیرت. [ غ َ رَ ] ( ع اِمص ) رشک. ( فرهنگ اسدی ). حسد. رشک بردن، با لفظ عربی استعمال میشود، و مردانه و سرشار از صفات آن است. ( از آنندراج ). رجوع به غَیرَة و رشک شود: چون اسماعیل بیامد ( متولد شد ) و نور بیاورد، ساره غمناک گشت و بگریست از غیرت، و گفت: یا ابراهیم چه بود که از همه ٔزنان من بی فرزند ماندم. ( تاریخ سیستان ). هاجر حلقه ٔزرین بر گوش کرد زیباتر شد، ساره را غیرت زیادتر شد. ( قصص الانبیاء چ سنگی 1320 ص 50 ). آن شب ابراهیم با هاجر نزدیکی نمود، غیرت عظیم بر ساره مستولی شد. ( قصص الانبیاء ایضاً ص 50 ). فروغ خشم آتش غیرت در مغز وی [ دمنه ] بپراکند. ( کلیله و دمنه ). از رشک او [ مرغزار ] رضوان انگشت غیرت گزیده بود. ( کلیله و دمنه ).

[ویکی فقه] «غیرت» یکی از کمالات انسانی است که دست پرتوان آفرینش، اسباب آن را در وجود آدمی تعبیه کرده است. غیرت ورزی در حد عالی آن، لازمه انسانیت آدمیان مخصوصاً مؤمنان پرهیزکار است. امیرمؤمنان ـ علیه السلام ـ فرمود:«اِنَّ اللهَ یَغارُ لِلْمؤمِنِ فَلْیَغَرْ، مَنْ لا یَغارُ فَاِنَّهُ مَنْکُوسُ الْقَلْبِ» خداوند برای مؤمن، غیرت می ورزد، پس او نیز باید غیرت آورد. هر کس غیرت نورزد، دلش وارونه است.شاید مراد از وارونگی دل این باشد که شخص بی غیرت از حالت طبیعی انسان خارج شده و به ورطه پوچی و تباهی سقوط کرده است.
غیرت در اسلام
وجود غیرت در جامعه انسانی تا آنجا ضروری و حیاتی است که شارع مقدس اسلام در تشریع احکام نیز به آن عنایت داشته است. رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود:«اَلا وَ اِنَّ اللهَ حَرَّمَ الْحَرامَ وَ حَدَّ الحُدودَ وَ ما اَحَدٌ اَغْیَرَ مِنَ اللهِ وَ مِنْ غَیْرَتِهِ حَرَّمَ الْفواحِشَ» آگاه باشید که خداوند، محرمات را حرام و حدود را وضع کرد و هیچ کس غیورتر از خدا نیست که از روی غیرت، زشتیها را حرام کرده است.بر همین اساس، خدا به هر غیرتمندی نظرلطف و مرحمت دارد. امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود:«اِنَّ اللهَ غَیوُرٌ یُحِبُّ کُلَّ غَیورٍ» خداوند، غیور است و هر غیرتمندی را دوست دارد.از آنچه گذشت، به اهمیت، ضرورت و تقویت غیرت پی می بریم، ذکر این نکته نیز ضروری است که انسان با شنیدن واژه غیرت، ناموس و حریم خانواده در ذهنش تداعی می شود در حالی که مرز غیرت از این حد فراتر رفته انواع و اقسام دیگری را شامل می شود که اهمیت آنها نیز از غیرت ناموسی کمتر نیست. در این جا به انواع غیرت اشاره می شود.
انواع غیرت
...
[ویکی شیعه] غیرت صفتی است که انسان را به دفاع از دین و آیین، آبرو و ناموس، مال و وطن خود برمی انگیزد. این صفت از شجاعت، بزرگ منشی و قوت نفس انسان سرچشمه می ‏گیرد. در روایات از خداوند به عنوان غیرتمند یاد شده است. از روایات بر می آید که غیرت ریشه در فطرت آدمی دارد و انسان، غیور آفریده شده است.
غیرت در لغت به معنی حمیّت و غضب و رَشک بردن است، و در اصطلاح صفتی است که انسان را وادار به دفاع از دین و آیین، آبرو و ناموس، مال و کشور خود می کند. به انسان های غیرتمند غیور می گویند.
در قرآن واژه غیرت به صورت مستقیم نیامده اما از برخی آیات مفهوم آن قابل برداشت است. در آیات ۶۰ تا ۶۲ سوره احزاب آمده: اگر منافقان و بیماردلان و آنها که اخبار دروغ و شایعات بی اساس در مدینه پخش می کنند دست از کار خود برندارند، تو را بر ضد آنان می شورانیم، سپس جز مدّت کوتاهی نمی توانند در کنار تو در این شهر بمانند و از همه جا طرد می شوند، و هر جا یافت شوند گرفته خواهند شد و به سختی به قتل خواهند رسید. این سنّت خداوند در اقوام پیشین است، و برای سنّت الهی هیچ گونه تغییر نخواهی یافت.
[ویکی اهل البیت] غیرت و حمیت عبارت است از سعی در نگهداری چیزی که نگاهبانی و حفظ آن لازم است و آن نتیجه شجاعت و بزرگی و قوت نفس است و از فضایل اخلاقی است و ضد آن بی غیرتی است.
امام صادق علیه السلام می فرماید: "ان الله تعالی غیور یحب کل غیور ولغیرته حرم الفواحش ظاهرها و باطنها". خدای تعالی غیرتمند است و غیرت را دوست دارد و از جهت غیرتش کارهای زشت را چه آشکار و چه نهان حرام کرده است.
غیرت ممکن است در دین، خانواده و همسر و اولاد باشد.
در "الذریعه" آمده است: غیرت به معنای جوشش و غلیان غضب در حمایت از ناموس انسان است و خداوند این قوه را در انسان نهاد تا از فساد و فحشا و اختلاط میاه و فساد نسل و از بین رفتن نسبت ها جلوگیری شود، ولذا گفته اند هر ملتی که مردانش غیرت داشته باشند، زنانش سالم و باعفت خواهند بود.
البته گاهی لفظ غیرت در پاسداری از هر چیزی نگهداری اش برای انسان لازم است، نیز استعمال می شود که معمولاً در سیاست های سه گانه یعنی سیاست منزل و اهل و عیال و جاهای دیگر بکار می رود ولذا گفته اند غیرت فقط به معنای حمایت انسان از همسرش نیست، بلکه حمایت از هر چیز مخصوص به او را شامل می شود.