غلبه

غلبه در عرفان به معنای تسلط و چیرگی، حالتی ویژه است که به واسطه مشاهده یا تخیل یک امر خاص، بر ادراک انسان تأثیر می‌گذارد. در این حالت، فردی که دچار غلبه شده و به اصطلاح مغلوبٌ علیه نامیده می‌شود، قادر به درک صحیح از خود و محیط پیرامونش نیست و ممکن است به رفتارها یا گفتارهایی دست بزند که در شرایط عادی هرگز به آن‌ها فکر نمی‌کرد. صوفیان، مشاهده جلال یا جمال الهی را دو عامل اصلی آن می‌دانند. یکی از توضیحات ارائه شده برای شطحیات کفرآمیز برخی صوفیان، ناشی از همین حالت غلبه است. مشایخ پیشین برای آزمون ادعای سالک در مورد وقوع این حالت، او را به سمت آتش یا موقعیت‌های هولناک هدایت می‌کردند. اگر سالکی واقعاً در حالت غلبه قرار داشته باشد، بدون هیچ ترس و درکی، خود را در آن وضعیت خطرناک قرار می‌دهد. بر اساس نظر این مشایخ، چنین فردی به خاطر سخنان یا اعمالی که در این حالت انجام می‌دهد، سزاوار سرزنش نیست و باید او را درک کرد. این موضوع نشان‌دهنده عمق تجربیات عرفانی و چالش‌های درک انسانی در مواجهه با حالات خاص روحانی است. به نوعی نمایانگر جنبه‌های پیچیده و گاهی خطرناک سفر روحانی است که ممکن است فرد را به مرزهای جدیدی از آگاهی و فهم برساند.