شکمبه یا سیرابی که به نام‌های دیگری همچون شکنبه و علفدان نیز شناخته می‌شود، نخستین بخش از معده چندبخشی نشخوارکنندگان است و در واقع انشعابی از مری به شمار می‌آید. این بخش دارای گنجایشی معادل یک هفتم وزن بدن حیوان است. بخش‌های دیگر معده نشخوارکنندگان شامل نگاری، شیردان و هزارلا می‌باشد. نگاری به طور کامل در امتداد سیرابی قرار دارد، اما بافت و رگه‌بندی آن با سیرابی متفاوت است. در دام‌پزشکی بیشتر از این واژه استفاده می‌شود، در حالی که در زبان عمومی و به ویژه در اشاره به خوراک تهیه شده از جدار شکمبه، واژه سیرابی بیشتر رواج دارد. حدود ۹۰ درصد از حجم معده نشخوارکنندگان را تشکیل می‌دهد و بیشتر قسمت چپ حفره شکمی را اشغال کرده است. ابتدای شکمبه به عنوان دهانه معده شناخته می‌شود که لوله مری را به شکمبه متصل می‌کند و این مجرا سپس به نگاری، هزارلا و در نهایت به شیردان ادامه می‌یابد.
شکمبه
لغت نامه دهخدا
- مثل شکمبه؛ پارچه سست بافته شده. ( امثال و حکم دهخدا ).
|| شکم. بطن. ( ناظم الاطباء ).
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
( اسم ) سیرابی جانوران علفخوار (گوسفند گاو گوساله و غیره ) که محل ذخیره علف در موقع چریدن آنهاست. این قسمت در حقیقت اولین بخش معده نشخوار کنندگان است که در حکم کیسه ای حجیم برای ذخیره است سیرابی
فرهنگستان زبان و ادب
جملاتی از کلمه شکمبه
چنین نوری دهی اشکمبه‌ای را چنینی را گزافه کی گزیدی
یکتا شدست عیسی از آن خر به نور دل دل چون شکمبه پرحدث و توی توی نیست
گفت کم گیرم سر و اشکمبه‌ای رفته گیر از گنج جان یک حبه‌ای
