واژهی «خشوع» در زبان عربی به معنای «فروتنی و تسلیم قلبی» است و ریشه آن از «خَشَعَ» گرفته شده که یعنی «فرود آمدن و فروتنی کردن». این حالت، زمانی ایجاد میشود که انسان با قلبی آرام و فروتن در برابر خدا یا هنگام عبادت قرار گیرد.
این حالت به ویژه در نماز و تلاوت قرآن اهمیت دارد. کسی که با خشوع عبادت میکند، نه تنها به صورت ظاهری به نماز میایستد یا قرآن را میخواند، بلکه قلبش نیز در حضور خدا آرام و خاضع است. در قرآن و احادیث، مؤمنانی که این حالت را در عبادت دارند تحسین شدهاند و آن را یکی از نشانههای بندگی واقعی میدانند.
خشوع باعث آرامش روحی و تمرکز بیشتر در عبادت میشود و انسان را از خودبینی، غرور و پراکندگی ذهنی دور میکند. افرادی که چنین خصوصیاتی دارند، مهربانتر، فروتنتر و با خدا نزدیکتر خواهند بود. به همین دلیل، پرورش خشوع یکی از اهداف مهم تربیت دینی است.