معنی بندهشن:
این واژه به معنای «آفرینش آغازین» یا «آفرینش بنیادین» است. این واژه به مفهوم بنیادی خلق و آغاز جهان اشاره دارد و به نوعی به تبیین فرآیند آفرینش و نظم موجود در جهان می‌پردازد.
به عنوان کتاب دینی:
بندهشن همچنین نام یکی از کتاب‌های دینی زرتشتی است که حاوی اساطیر و داستان‌های مربوط به خلقت جهان می‌باشد. این کتاب به عنوان منبعی معتبر در زمینه شناخت باورها و اساطیر زرتشتی شناخته می‌شود و به توضیحاتی در مورد آفرینش و موجودات مختلف پرداخته است.
از این کتاب دو تحریر موجود است:
بندهشن ایرانی: این نسخه مفصل‌تر است و در ایران نوشته شده است. این تحریر به طور کامل‌تر به جزئیات آفرینش و موجودات پرداخته و به عنوان منبع اصلی در مطالعه اساطیر زرتشتی به شمار می‌آید. نسخه کامل این کتاب را تهمورث دیشانجی انکلساریا در سال ۱۹۰۸ میلادی چاپ کرده است. این چاپ به حفظ و انتقال دانش و اساطیر زرتشتی کمک کرده و به پژوهشگران و علاقه‌مندان به این حوزه امکان دسترسی به اطلاعات غنی و مفصل‌تری را می‌دهد.
بندهشن هندی: این نسخه مختصرتر است و در هند استنساخ شده است.
مطالب این کتاب در سه محور اصلی دسته‌بندی می‌شود:
آفرینش آغازین: در این بخش، فرآیند آفرینش و چگونگی شکل‌گیری جهان و موجودات آن توضیح داده می‌شود.
شرح آفریدگان: این قسمت به توصیف موجودات مختلف و ویژگی‌های آنها می‌پردازد و به نوعی به تنوع زندگی در جهان اشاره دارد.
نسب‌نامه کیانیان: در این بخش، نسب‌نامه و تاریخچه پادشاهان کیانی و ارتباط آنها با اساطیر بررسی می‌شود.
در منابع مربوط به اساطیر ایران از جمله بندهشن به نرینگی آسمان اشاره شده و در ادبیات زرتشت آسمان همچون مردی نیرومند است که کُستی (کمربند زرتشتیان)
در بندهشن آورده شده‌است که اهورامزدا همچون سلطان و فرشتگان شش‌گانه وزرای پادشاهی او هستند و هر یک مراتبی دارند. بهمن، اردیبهشت و شهریور در رتبه‌های اول تا سوم و در سمت راست اهورامزدا هستند و سپندارمذ، خرداد و امرداد در رتبه‌های چهارم تا ششم و در سمت چپ اهورامزدا قرار دارند.
کومون نقش اصلی این آیین، تندیس گاوکشی، را برخلاف پیش‌زمینهٔ ثنویت‌گرایانهٔ دین زردشتی تفسیر کرده‌است. کومون بر پایهٔ روایت خلقت دین زردشتی متأخر در بندهشن، اقدام میترا به کشتن گاو نر را عملی از نوع خلقت تفسیر کرده‌است. او مار و عقرب را آفریده‌هایی شریر دانسته‌است.
بر اساسِ کتابِ بندهشن که در اواخر دورهٔ ساسانیان نوشته شده، نیروی مخالفِ اهورامزدا و زایندهٔ بدی‌ها را اهریمن معرفی می‌کند. در دین زرتشتی یا بِه‌دینی، اهریمن هیچ‌گاه توانِ ذاتی برای مقابله با قدرتِ اهورامزدا را ندارد و رقیبی برای او نیست بلکه اهریمن همان اندیشهٔ بد یا انگره مینو است اما در باورِ زروانیان، اهریمن برادر و رقیبِ اهورامزدا و پسر زروان و دارای هویتی جداگانه از اهورامزدا است.
در میان کتاب‌های مذهبی پهلوی که برای دین زرتشت اهمیت دارد، می‌شود به دینکرد، بندهشن، گزیده‌های زاداسپرم، مینوی خرد، جاماسپ‌نامگ (ایادگار جاماسپیگ)، نامه‌های منوچهر، روایات پهلوی، دادستان دینی و ارداویراف‌نامه اشاره کرد. این کتاب‌ها منبع ثانویه زرتشتی به حساب می‌آیند اما تأثیر مهمی بر این دین گذاشته‌اند. از دینکرد که یکی از مهم‌ترین کتاب‌ها در این فهرست است، تنها ۷ جلد از ۹ جلد اصلی باقی مانده‌است.
