استحاله

استحاله در زبان فارسی به معنای تغییر و تحول در ماهیت یا ویژگی‌های یک چیز است. این واژه در زمینه‌های مختلفی مانند علوم طبیعی، فلسفه، و فقه اسلامی به کار می‌رود.

در علوم طبیعی: این اصطلاح به تغییر شکل یا نوع ماده اشاره دارد. به عنوان مثال، وقتی یک ماده جامد به مایع تبدیل می‌شود (مانند ذوب شدن یخ)، می‌توان گفت که استحاله رخ داده است.

در فلسفه: استحاله به تغییر در ماهیت یا وجود یک شیء اشاره دارد. این تغییر می‌تواند شامل تغییرات کیفی یا کمی باشد که منجر به ایجاد یک شیء جدید می‌شود.

در فقه اسلامی: در فقه، این واژه به معنای تغییر ماهیت یک ماده حرام به ماده‌ای حلال است. به عنوان مثال، اگر یک ماده حرام (مانند خون) به گونه‌ای تغییر یابد که به طور کامل ماهیت خود را از دست بدهد و به ماده‌ای حلال تبدیل شود، این تغییر استحاله نامیده می‌شود.

تصویر معنی استحاله

لغت نامه دهخدا

( استحالة ) استحالة. [ اِ ت ِ ل َ ] ( ع مص ) استحالت. شدن و گشتن از جائی به جای دیگر. بگشتن. گردیدن. || از حالی به حالی گردیدن. از حال بگردیدن. ( تاج المصادر بیهقی ):
هست از استحالت دوران
چون شترمرغ عاجز و حیران.سنائی ( مثنویها، طریق التحقیق ص 97 ).|| باژگونه شدن. || محال و ناممکن بودن چیزی. ( غیاث ). محال شدن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( زوزنی ). محالی. مستحیلی. امتناع. || بُطلان. || زوال. || محال شمردن. ( منتهی الارب ).محال و ناممکن کردن. طلب محال کردن. ( غیاث ). از حال بگردانیدن. ( زوزنی ). || دیدن بسوی چیزی یا کسی که آیا حرکت میکند یا نه. ( از منتهی الارب ). || حیله کردن. ( غیاث اللغات ). || تغیر در کیفیات. || کون و فساد. خلع چیزی صورت خود را و گرفتن صورت دیگری، چون بدل شدن خوردنی بخون در تن آدمی. بدل کردن عنصری صورت خود را بصورت عنصری دیگر، چون تبدیل آب به هوا و آتش به هوا و تبدیل هوا به آب و تبدیل آب بخاک و استحاله آب به بخار. استحالة، و آن حرکتی است در کیف مانند گرم و یاسرد شدن آب با حفظ صورت نوعیه. ( تعریفات سید شریف جرجانی ). حرکت در چهار مقوله بیش نیفتد در کم،... ودر کیف، مانند تسخن و تبرد و اِسوِداد و اِبیضاض، وآن را استحالت خوانند. ( اساس الاقتباس ص 52 ). استحالة؛ عندالحکماء هی الحرکة الکیفیة. و هی الانتقال من کیفیة الی کیفیة اخری تدریجاً. و هذا اولی مما قیل من انّها انتقال الجسم من کیفیة الی کیفیة اخری علی التّدریج، لانّه کما ینتقل الجسم من کیفیة الی کیفیة کذلک الهیولی و الصورة ایضاً قد ینتقلان من کیفیة الی کیفیة. ثم الاستحالة لاتقع فی الکیفیات بل انّما تقع فیمایقبل الاشتداد و الضعف کالتسخن و التبرد العارضین للماء مثلا. فلابد فی الاستحالة من امرین، الانتقال من کیفیة الی کیفیة و کون ذلک الانتقال تدریجاً لادفعاً. و من النّاس من انکر الاستحالة. فالحار عنده لایصیر بارداًو البارد لایصیر حارّاً. و زعم ان ذلک الانتقال کمون و استتار لاجزاء کانت متصفة بالصفة الاولی کالبرودة. و بروز ای ظهور لاجزاء کانت متّصفة بالصّفة الاخری کالحرارة. و هما موجودان فی ذلک الجسم دائماً. الا ان ما یبرز منها ای من تلک الاجزاء یحس بها و بکیفیتها وماکمن لایحس بها و بکیفیتها. فاصحاب الکمون و البروز زعموا ان الاجسام لایوجد فیها ما هو بسیط صرف بل کل جسم فانّه محیط من جمیع الطبایع المختلفة. لکنّه یسمی باسم الغالب الظاهر. فاذا لقیه مایکون الغالب علیه من جنس ماکان مغلوباً فیه یبرز ذلک المغلوب من الکمون و یحاول مقاومة الغالب حتی یظهر. و توسّلوا بذلک الی انکار الاستحالة و انکار الکون و الفساد. و ذهب جماعة من القائلین بالخلیط الی ان الحار مثلاً اذا صاربارداً فقد فارقته الاجزاء الحارّة. و منهم من قال ان الجسم انّما یصیر حارّاً بدخول اجزاء ناریة فیه من خارج. و منهم من قال تنقلب اجزاؤه اوّلاً ناراً و تخلط بالاجزاءِ المائیة. فهذه الطائفة معترفون بالکون و الفساد دون الاستحالة. و هذه الاقوال باطلة. ثم الاستحالة کما تطلق علی مامرّ ای علی التغیر فی الکیفیات کذلک تطلق علی الکون و الفساد کما فی بحرالجواهر. و کذلک تطلق علی التغیر التدریجی فی العرض. کما وقع فی بعض حواشی شرح الطوالع. فهذا المعنی اعم من الاوّل، لکون العرض اعم من الکیف و مباین من الثّانی لاشتراطالتدریج فیه. و عدمه فی المعنی الثانی. و کذا المعنی الاوّل مباین من الثانی. ( کشاف اصطلاحات الفنون ). || استحاله قوس؛ برگشتن کمان از حال اول و کژ گردیدن. ( از منتهی الارب ).

فرهنگ معین

(اِ تِ لِ ) [ ع. استحالة ] ۱ - (مص ل. ) دگر گشتن، دگرگون شدن.۲ - (اِمص. ) دگرگونی.

فرهنگ عمید

۱. از حالی به حالی شدن، برگشتن از حالی به حالی، دگرگون شدن.
۲. [قدیمی] محال و غیرممکن بودن.

فرهنگ فارسی

۱ - ( مصدر ) گشتن دگرگون شدن. ۲ - ( اسم ) دگرگونی. ۳ - ( مصدر ) محال شمردن ناروا داشتن.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تبدیل صورت نوعی چیزی به چیز دیگر را استحاله گویند. از استحاله در باب طهارت سخن رفته است.
حقیقت استحاله دگرگون شدن ماهیت چیزی و تبدیل آن به ماهیتی دیگر است مانند آن که چوبی بر اثر سوختن، خاکستر شود.
تفاوت استحاله با انقلاب و استهلاک
تفاوت استحاله با انقلاب و استهلاک در این است که انقلاب هر چند از مراتب استحاله شمرده شده است، لیکن مورد آن، خصوص تبدیل شراب به سرکه است. از این رو، برخی در بحث مطهّرات عنوان مستقلی برای آن ذکر نکرده، بلکه از آن تحت عنوان استحاله بحث کرده اند.
حقیقت استهلاک
حقیقت استهلاک نیز پراکنده و مستهلک شدن اجزای چیزی در اجزای غالب دیگر است از این جهت با استحاله تفاوت دارد.
مطهّر بودن استحاله

جملاتی از کلمه استحاله

رابطه عکسی بین سختی و چقرمگی شکست وجود دارد. اگرچه میکروترک منجر به کاهش سختی می‌شود اما باعث بهبود چقرمگی می‌گردد. بنابراین این استحاله پذیری موجب کاهش در سختی است. چرا که سختی به‌طور معکوس با استحاله فازی رابطه دارد.

این اثر در فلزات و سرامیک‌ها بر اساس تغییر در ساختار بلوری است که استحاله فازی مارتنزیتی نامیده می‌شود. عیب این مواد این است که یک آلیاژ با ترکیب‌های اتمی هم اندازه است و ۱٪ انحراف در ترکیب، دمای انتقال را تقریباً ۱۰۰ کلوین تغییر می‌دهد.

در زمان پهلوی اول گروهی پرشمار از کُردهای ایل گلباغی از شمال استان کُردستان به شهر یزد و شهرهای اصفهان و کاشان و نایین کوچانده شدند که امروزه بیشتر از عناصر استحاله‌یافته در جمعیت این شهرها به شمار می‌‌آیند.