ابرمتن (Hypertext) یک مفهوم در زمینه فناوری اطلاعات و علوم کامپیوتر است که به نوعی از متن اشاره دارد که شامل لینکها (پیوندها) به دیگر متون یا منابع است. این قابلیت به کاربران این امکان را میدهد که به راحتی و به صورت غیرخطی به اطلاعات مرتبط دسترسی پیدا کنند.
تعریف:
این اصطلاح به متنی اطلاق میشود که به دیگر متون، تصاویر، و منابع دیجیتال از طریق لینکهای تعبیهشده در آن متصل است. به عبارت دیگر، ابرمتن به کاربران اجازه میدهد تا با کلیک بر روی لینکها به اطلاعات جدیدی منتقل شوند.
کاربردها:
وبسایتها: ابرمتن اساس طراحی وبسایتها و صفحات اینترنتی است. هر صفحه وب معمولاً شامل لینکهایی به صفحات دیگر، منابع یا اطلاعات مرتبط است.
مستندات دیجیتال: در مستندات دیجیتال و نرمافزارهای آموزشی، این ویژگی به کاربران این امکان را میدهد که به سادگی به بخشهای مختلف متن یا منابع اضافی دسترسی پیدا کنند.
مثال:
ویکیپدیا یک نمونه بارز از ابرمتن است که در آن هر مقاله شامل لینکهایی به مقالات دیگر است و کاربران میتوانند به راحتی بین مقالات مختلف جابجا شوند.
{hypertext} [رایانه و فنّاوری اطلاعات] متنی که شامل اَبَرپیوندهاست و به کاربر اجازه می دهد به سادگی از متنی به متن دیگر برود
اَبَرمتن (hypertext)
(یا: هایپرتکست) مجموعه ای از اسناد که دارای ارجاعاتی به اسم هایپرلینک۱ هستند که آن ها را با اسناد دیگر مرتبط می سازد. برای نمایش اسناد ابرمتن نیاز به نرم افزار خاصی به اسم مرورگر۲ داریم. در داخل مرورگر هایپرلینک ها معمولاً به نحوی از متن۳ معمولی متمایز شده اند، مثلاً درشت تر۴، زیرخط دار۵ یا به رنگی دیگر نمایش داده می شوند. برای دسترسی به یک سند دیگر کاربر روی هایپرلینک مربوط به آن با ماوس کلیک۶ می کند و مرورگر سند مورد نظر را دریافت می کند و نمایش می دهد. ابرمتن به طور گسترده در اینترنت (وب جهان گستر۷) و همچنین لوح فشرده های چندرسانه ای۸ به کار گرفته می شود. روی اینترنت هر سند ابرمتن یک آدرس منحصربه فرد۹ به اسم URL دارد که سایر اسناد ابرمتن می توانند آن را از طریق این آدرس بیابند. اسناد ابرمتن با استفاده از زبان های نشانه گذاری۱۰ ساخته می شوند. یکی از متداول ترین زبان های نشانه گذاری زباناچ تی ام ال۱۱(HTML) است.
متنی که شامل اَبَرپیوندهاست و به کاربر اجازه میدهد بهسادگی از متنی به متن دیگر برود.
💡 در سال ۱۹۹۲ مرورگر لینکس به عنوان یک مرورگر اولیه اینترنت با قابلیت فراهم نمودن پیوندهای ابرمتنی در میان سندها پا به عرصه وجود گذاشت.
💡 در سال ۱۹۴۵ ونیوار بوش مقالهای در مجله «آتلانتیک مانسلی» به نام «همانگونه که ممکن است ما فکر کنیم» دربارهٔ یک دستگاه نمونه-ابرمتن در آینده نوشت و آن را «ممکس» نامید.
💡 نظام ابررسانهای نیز نظیر اغلب مفاهیم و فناوریها، به یکباره در صحنه علوم رایانه ظاهر نشده است. از دهه ۱۹۶۰، تلاشهای بسیاری برای توصیف و استفاده از ابرمتن صورت گرفت. آنچه نظامهای ابررسانهای در انتظار آن بودند، استفاده از قدرت پردازش بالای رایانه برای ترکیب و ارائه صوت، تصویر، و متن بود که در سالهای اخیر به سرعت رشد و گسترش یافته است.
💡 در این روش، معمولاً از تارنما یا پروتکل انتقال ابرمتن استفاده میشود. امنیت این روش بالاتر بوده بطوریکه امکان گشودن رمز یا مشاهده پیوندهای ارسال شده از منظر نظری صفر میباشد. تجربه نشان دادهاست که کاربران با نرمافزارهای تحت ویندوز نسبت به نرمافزارهای تحت وب ارتباط راحتتری برقرار میکنند. در نتیجه روش اول، طبق آمار، همچنان استفادهکننده بیشتری دارد.