معانی لغوی
بینایی و دانایی: بصیرت به معنای دیدن و درک عمیق است. این واژه به نوعی بینایی فراتر از دید ظاهری اشاره دارد و به درک حقیقت و واقعیت‌های پنهان مربوط می‌شود.
زیرکی و هوشیاری: بصیرت نشان‌دهنده توانایی فرد در تحلیل و درک مسائل پیچیده و جزئیات آنها است. این ویژگی به فرد کمک می‌کند تا در مواجهه با مسائل و مشکلات، تصمیمات بهتری اتخاذ کند.
در اصطلاح
چشم باطن: در اصطلاح، بصیرت به معنای «چشم دل» یا «چشم خرد» است. این مفهوم به توانایی درک عمیق و شهودی امور اشاره دارد که فراتر از عقل و دانش ظاهری است.
عقل و بصیرت: عقل به عنوان ابزار درک دنیای مادی عمل می‌کند، در حالی که این توانایی به فرد این امکان را می‌دهد که با دید درون، به جهان غیب و حقایق ازلی دست یابد. به عبارت دیگر، عقل و این ویژگی مکمل یکدیگرند و برای رسیدن به کمال مطلوب به یکدیگر نیاز دارند.
در فلسفه و تصوف
قوه‌ای از قوای نفس: به اعتقاد عین القضات همدانی، این ویژگی یکی از قوای نفس است که به فرد این امکان را می‌دهد که امور ازلی را درک کند. این قوه، به نوعی نورانی‌تر از عقل است و به فرد کمک می‌کند تا به باطن امور و حقایق عمیق‌تر پی ببرد.
نیروی باطنی در تصوف: در تصوف، این ویژگی به عنوان نیروی باطنی شناخته می‌شود که سالک با آن به درک حقایق و باطن امور و اشیا می‌رسد. این توانایی می‌تواند به فرد کمک کند تا به سیر و سلوک معنوی بپردازد و به حقیقت وجود دست یابد.
