در حوزه رایانه و فناوری اطلاعات، ذخیره‌سازی به فرایندی حیاتی اطلاق می‌شود که طی آن داده‌ها و اطلاعات به صورت پایدار و سازمان‌یافته در محیط‌های مختلف حافظه نگهداری می‌شوند. این عملیات نه تنها شامل ثبت اولیه داده‌هاست، بلکه مدیریت، بازیابی، و حفظ یکپارچگی آن‌ها را نیز در بر می‌گیرد. اهمیت ذخیره‌سازی از آنجا ناشی می‌شود که تمامی فعالیت‌های محاسباتی، از اجرای برنامه‌ها و سیستم‌عامل‌ها گرفته تا پردازش داده‌های پیچیده، به دسترسی سریع و مطمئن به اطلاعات وابسته است. بدون یک سیستم ذخیره‌سازی کارآمد، امکان پردازش، تحلیل، و استفاده مجدد از داده‌ها وجود نخواهد داشت.
رسانه‌های ذخیره‌سازی تنوع بالایی دارند و هر یک با توجه به نیازهای خاص، ویژگی‌های منحصربه‌فردی ارائه می‌دهند. این رسانه‌ها را می‌توان به دسته‌های اصلی تقسیم کرد: حافظه‌های فرار (Volatile Memory) مانند RAM که برای دسترسی سریع به داده‌های در حال پردازش استفاده می‌شوند و با قطع برق اطلاعات خود را از دست می‌دهند؛ و حافظه‌های غیرفرار (Non-Volatile Memory) که اطلاعات را حتی پس از قطع برق حفظ می‌کنند. دسته دوم شامل ابزارهایی نظیر دیسک‌های سخت (HDD)، درایوهای حالت جامد (SSD)، حافظه‌های فلش، نوارهای مغناطیسی، و حتی ذخیره‌سازی ابری (Cloud Storage) می‌شود. انتخاب نوع رسانه ذخیره‌سازی به عواملی چون سرعت دسترسی مورد نیاز، ظرفیت، هزینه، دوام، و پایداری اطلاعات بستگی دارد.
با پیشرفت روزافزون فناوری، روش‌ها و پروتکل‌های ذخیره‌سازی نیز تکامل یافته‌اند. امروزه شاهد سیستم‌های ذخیره‌سازی پیچیده‌ای مانند شبکه‌های ذخیره‌سازی (SAN)، ذخیره‌سازی متصل به شبکه (NAS)، و معماری‌های توزیع‌شده هستیم که امکان مدیریت حجم عظیمی از داده‌ها را با کارایی بالا فراهم می‌کنند. این سیستم‌ها نه تنها به افزایش ظرفیت و سرعت دسترسی کمک می‌کنند، بلکه با ارائه قابلیت‌هایی نظیر پشتیبان‌گیری، بازیابی اطلاعات، و امنیت داده‌ها، نقش محوری در حفظ تداوم کسب‌وکارها و عملیات حیاتی ایفا می‌کنند. به این ترتیب، ذخیره‌سازی نه فقط یک تکنیک، بلکه یک زیرساخت بنیادین در معماری نوین فناوری اطلاعات محسوب می‌شود.
