دارالحکومه واژهای مرکب عربی است که از دو بخش دار به معنای خانه، سرا یا محل و حکومه به معنای حکومت و فرمانروایی تشکیل شده است. این اصطلاح به طور کلی به مکانی اطلاق میشود که مرکز و ستاد اداری یک منطقه یا قلمرو به شمار میرود و محل استقرار حاکم یا والی و نهادهای مرتبط با اداره امور عمومی است. دارالحکومه، در طول تاریخ، اغلب مجموعهای از بناهای مهم و باشکوه بوده که نمادی از اقتدار و مرکزیت قدرت سیاسی و اجرایی در یک جامعه محسوب میشده است.
در دارالحکومه، فعالیتهای حیاتی مربوط به حکومتداری به انجام میرسید. این مکان، قلب تپنده نظام اداری بوده و تصمیمگیریهای کلان، صدور فرمانها و بخشنامهها، مدیریت منابع مالی و نظامی، رسیدگی به شکایات مردمی و برقراری عدالت از جمله وظایفی بود که در آن صورت میگرفت. حاکم و کارگزاران او، همراه با دیوانسالاران و مشاوران، در این مرکز گردهم میآمدند تا امور مملکتی را سامان بخشند و نظم و ثبات را در قلمرو خود برقرار سازند.
علاوه بر جنبه فیزیکی و معماری، این مفهوم به گستره وسیعتری نیز اشاره دارد؛ چنانکه در متون تاریخی گاه به اماکن مشابهی چون دارالجلال یا دارالخلافه ارجاع داده میشود که همگی بر مرکزیت قدرت و هیبت فرمانروایی دلالت دارند. دارالحکومه، فراتر از یک ساختمان، نمادی از ساختار حکومتی، اقتدار مرکزی و مرجعیت قانونی در هر دوره تاریخی بوده و همواره به عنوان پایگاه اصلی برای اعمال حاکمیت و پیشبرد اهداف مملکتی تلقی میشده است.