دانشنامه اسلامی
سوره های قرآن از نظر بلندی و کوتاهی و شمار آیات آن ها به ۴ گروه طُوَل، مئون، مثانی و مفصّل تقسیم شده اند: این تقسیم بندی توقیفی و در روایتی از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) آمده است که خداوند به جای تورات سبع طُوَل (طوال) و به جای انجیل مئون و به جای زبور مثانی به من داده است و با مفصّل بر دیگر پیامبران برتری داده شده ام. در برخی نقل ها آمده است که به جای تورات سبع طُوَل و به جای انجیل مثانی و به جای زبور مئون به من داده شد.
طُوَل
طول جمع طُولی مؤنث اَطْوَل به معنای طولانی تر است و به سوره های بقره، آل عمران، نساء، مائده، انعام، اعراف و انفال و توبه به سبب طولانی بودن آن ها «سبع طُوَل» گفته شده است. در این دسته بندی دو سوره انفال و توبه به سبب فاصله نشدن بَسْمَلَه میان آن دو و ارتباط تنگاتنگ محتوایشان به منزله یک سوره به شمار آمده اند. روایتی از ابن عباس نیز این را تأیید می کند. از سعید بن جبیر و برخی دیگر نقل شده که سوره یونس را از سبع طول دانسته و دو سوره انفال و توبه را از این گروه نشمرده اند؛ ولی این قول وجهی ندارد، چون سوره برائت از یونس طولانی تر است. گفته شده است: تفاوت مصاحف عثمانی با مصحف اولی که در زمان ابوبکر گردآوری شد تنها در این بوده است که در مصحف اوّل سوره برائت در میان مئون و سوره انفال در میان مثانی جای داشته است؛ ولی در مصحف عثمانی سوره انفال و برائت را با هم بین دو سوره اعراف و یونس و آخرین سوره از سبع طُوَل قرار داده اند. برخی فقط سوره انفال و برخی دیگر فقط سوره توبه و قول ضعیف تری سوره کهف را هفتمین سوره از این مجموعه شمرده است.
مئون و مثانی
مئون جمع مأة به معنای ۱۰۰ و مثانی جمع مَثْنی یا مَثْناة به معنای دو دو است. در تعریف این دو اصطلاح نظرهای مختلفی بیان شده است:
← قول اول
...
