دانشنامه اسلامی
یحیی فرزند هرثمه بن اعین، کارگزار و سردار مشهور هارون الرشید و مأمون عباسی بوده است. از تاریخ دقیق ولادت و وفات وی خبر چندانی در دست نیست و کمتر می توان نامی از او در منابع تاریخی یافت؛ چنان که در منابع روایی و حدیثی، با توجه به نقل روایات از امام هادی(ع)، نام بیشتری از او در این زمینه یافت می شود. یحیی بن هرثمه در سال ۲۳۳ق والی و راهبانی مسیر مکه را بر عهده داشت و در ایام خلفایی چون متوکل عباسی (۲۰۶-۲۴۷ق) به سمت های دولتی رسیده است.
بنا بر گزارش برخی از منابع تاریخی یحیی بن هرثمه در سال ۲۴۳ق و در زمان حکومت متوکل عباسی، حکمران شهر قم شد و در زمان او مساحت شهر قم استخراج گردید. وی در جنگ میان مستعین و معتز در سال ۲۵۲ق شرکت فعال داشت. برخی از مورخان وی را والی اصفهان در سال ۲۶۰ق نیز دانسته اند.
