نغوشا

لغت نامه دهخدا

نغوشا. [ ن ِ /ن َ ] ( اِ ) نغوشا و نغوشاک را فرهنگ نویسان بدین معانی آورده اند: 1 - مذهب گبران. ( اسدی ) ( برهان قاطع ) ( صحاح الفرس ). مذهبی در کیش گبران. ( اوبهی ). 2 - آتش پرست. ( جهانگیری ) ( برهان قاطع ). گبر. مغ. ( جهانگیری ). 3 - جهود. ( اوبهی ) ( صحاح الفرس ). 4 - صابئین ، از دینی به دینی گرایندگان ؛ یعنی از هر دینی چیزی را اخذ کردند، ملایکه می پرستند و زبور می خوانند و روی به کعبه نماز می گزارند. ( برهان قاطع ) ( جهانگیری ). 5 - نام جهودی هم بوده است. 6 - ازدینی به دین دیگر نقل کردن. ( برهان قاطع ). مرحوم صادق هدایت این کلمه را از مجوس ، مگوش مشتق دانسته است. ( مجله موسیقی سال 2 شماره 8 ص 35 ). ولی کریستن سن اصل کلمه را نیوشاگ دانسته است. ( ایران در زمان ساسانیان ص 193 ). و آن صفت فاعلی است از نغوشیتن پهلوی = نغوشیدن = نیوشیدن ، به معنی شنونده و مستمع، و همین کلمه است که عرب آن را به «سماعون » ترجمه کرده است ، و آن پائین ترین - پنجمین - طبقه از طبقات مانویان است ، و من باب اطلاق جزءبه کل به همه مانویان اطلاق می شده است. بنابراین این کلمه ربطی به صابئین ندارد . ( از متن و حاشیه برهان قاطع چ معین ص 2152 ).

فرهنگ معین

(نِ یا نَ ) (اِ. ) = نغوشاک : ۱ - آتش - پرست ، گبر. ۲ - (ص . ) شنوا، شنونده .

فرهنگ عمید

۱. شنوا، شنونده.
۲. پیرو آیین مانی.
۳. فرقه ای از مانویان.

فرهنگ فارسی

شنوا، شنونده، پیرو آیین مانی، فرقهای ازمانویان
(صفت اسم ) ۱ - شنونده مستمع سماع و آن بافراد پایین ترین (پنجمین ) طبقه از طبقات مانویان اطلاق میشده . ۲ - ( من باب اطلاق جزو بکل ) پیرو آیین مانی مانوی : اندروی ( سمرقند ) جایگاه مانویانست و ایشانرا نغوشاک خوانند : ای نظامی کلکی بی سر و سامانی به نغوشاک و جهود و مغ و ترسا مانی . ( سوزنی فرنظا. ) ۳ - ( بخطا ) زردشتی مجوس . توضیح ظاهرا نغوشاک و نغوشا را بخطا هم ریشه مغوش مگوش دانسته اند چنانکه مرحوم صادق هدایت برین عقیده بوده . ۴ - ( بخطا ) [صابئین ]. توضیح در ترجمه تفسیر طبری در ترجمه کلمه [ صابئون ] و [ صابئین ] همه جانغوشاکان آمده است .

ویکی واژه

نغوشاک:
آتش - پرست، گبر.
شنوا، شنونده.