دانشنامه اسلامی
به آیه ۷ سوره حشر "آیه فیء" می گویند: (ما افاء الله علی رسوله من اهل القری فلله وللرسول ولذی القربی والیتامی والمساکین وابن السبیل کی لا یکون دولة بین الاغنیاء منکم وما آتاکم الرسول فخذوه وما نهاکم عنه فانتهوا واتقوا الله ان الله شدید العقاب)؛ "آنچه خدا از(دارایی) ساکنان آن قریه ها عاید پیامبرش گردانید از آن خدا و از آن پیامبر (او) و متعلق به خویشاوندان نزدیک(وی) و یتیمان و بینوایان و درراه ماندگان است تا میان توانگران شما دست به دست نگردد و آنچه را فرستاده(او) به شما داد آن را بگیرید و از آنچه شما را باز داشت بازایستید و از خدا پروا بدارید که خدا سخت کیفر است".
حشر/سوره۵۹، آیه۷.
"فیء" در اصل به معنای "رجوع و بازگشت" است، و در اصطلاح فقهی به آن دسته از غنائم جنگی گفته می شود که بدون زحمت و رنج و خونریزی نصیب جامعه اسلامی گردد.
محتوای آیه فئ
این آیه و آیه ۶ همین سوره ناظر به داستان شکست یهود بنی نضیر است که پس از خروج آنان از مدینه ، باغ ها و زمین های کشاورزی و خانه ها و قسمتی از اموالشان در مدینه باقی ماند و مسلمانان در اندیشه تقسیم آن ها براساس سنت جاهلی بودند، که این آیه(آیه فیء) نازل شد و با صراحت بیان کرد که چون برای این اموال، جنگی نشده است و مسلمانان زحمتی نکشیده اند، تمام آن به رسول خدا (رئیس حکومت اسلامی) تعلق دارد، و او هر طور صلاح بداند تقسیم می کند. و از آن جایی که شخص پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم مدافع و حافظ حقوق نیازمندان است، قسمت عمده را برای آنان صرف می کند.
مصارف فئ
...
[ویکی شیعه] آیه فئ. آیه فَئ هفتمین آیه سوره حشر که در مورد غزوه بنی نضیر نازل شده است. بر اساس این آیه، اموالی که بدون جنگ و با صلح به دست مسلمانان می افتد، فئ نام دارد. در این آیه، برخی از راه های مصرف این اموال بیان شده و متعلق به پیامبر(ص) است.
این آیه و آیات قبل از آن مربوط به غزوه بنی نضیر هستند. قبیله یهودی بنی نضیر که در اطراف کوه نضیر در نزدیکی مدینه ساکن بودند، بعد از پیمان شکنی از صلح با مسلمانان، توسط آنها محاصره شدند. پیامبر(ص) به آنها چند روز مهلت داد تا محل زندگی خود را ترک کنند. این آیه در مورد غنائم مربوط به بعد از تسلیم این قبیله و ترک محل زندگی آنهانازل شده است.
وقتی خانه ها، باغ ها و زمین های کشاورزی بنی نضیر به دست مسلمانان افتاد، عده ای از صحابه از پیامبر(ص) درخواست کردند که طبق سنت جاهلیت، یک چهارم غنائم را برای خودش بردارد و بقیه را به آنها واگذار کند تا در میان خودشان تقسیم کنند. این آیات درباره این درخواست نازل شد و خداوند در این آیه تأکید می کند چون جنگی صورت نگرفته و دشمن بدون جنگ تسلیم شده، همه آنچه به دست آمده، برای خداوند و رسول او است.
