دانشنامه اسلامی
امیر حَسْنَوَیْهِ بن حسین کردی برزکانی (۳۴۸-۳۶۹ق/۹۵۹-۹۷۹م)، سر دودمان خاندان آلِ حَسْنَوَیْههْ که رسماَ ۲۰ سال بر کردستان فرمان راند.پیش تر، دایی های او وَنْداد و غانِم، پسران احمد عیشانی (یا عیسانی، تیره ای دیگر از کردان) در نواحی مذکور نزدیک به ۵۰ سال نفوذ و چیرگی داشتند تا آن که هر دو در سال های ۳۴۹-۳۵۰ق/۹۶۰-۹۶۱م درگذشتند و حسنویه بر همه املاک و اقطاعات ایشان تملّک یافت و کار وی بالا گرفت و فرمان او بر شهرهای مهم کردستان و جبال تا حدود خوزستان نافذ گردید.
لشکرکشی رکن الدوله
رکن الدوله دیلمی (۳۲۸-۳۶۷ق/۹۴۰-۹۷۸م) به سبب آن که وی دیلمیان را در پیکار با سامانیان یاری می کرد، نسبت به اعمالش چشم پوشی داشت، اما هنگامی که حسنویه با سَهْلان بن مُسافِر کارگزار آل بویه بر سر تصرّف جبال اختلاف پیدا کرد و او را گرفتار ساخت، رکن الدوله ناگزیر وزیر خود ابوالفضل بن عمید را با سپاه بدان سوی فرستاد. اما آن وزیر در همدان مرد (۳۵۹ق/۹۰م) و پسرش ابوالفتح بن عمید در برابر ۰۰۰‘۵۰ دینار و تعداد بسیاری چهارپا و هدایای دیگر که بهای مجموع آن ها به ۰۰۰‘۱۰۰ دینار می رسید، با حسنویه صلح کرد و کار جمع آوری مالیات را به وی واگذاشت و مآلاً نوعی استقلال مالی به او داد (۳۶۰ق/۹۷۱م).
ابوعلی مسکویه، احمد بن محمد، تجارب الامم، ص۲۷۴.
عضدالدوله پسر رکن الدوله (۳۳۸-۳۷۲ق/۹۴۹-۹۸۲م) در برخورد با کردان سختگیر بود. وی پس از چیرگی بر پسرعم خود عزّالدوله بختیار، و نیز پس از پیروزی بر حمدانیان و کردستان عراق (۳۶۸ق/۹۷۹م)، به تسخیر جبال ایران عزم کرد. حسنویه طبیعتاً می بایست از دیلمیان جبال و از آن جمله بختیار جانبداری کند، اما با زیرکی خاصی از دخالت مستقیم خودداری ورزید، در همان زمان، حسنویه در یکشنبه ۳ ربیع الاول ۳۶۹ق/۲۸ سپتامبر ۹۷۹م در قلعه سرماج درگذشت.
اقدامات حسنویه
...
