دانشنامه اسلامی
وی غرض خود را از تألیف کتاب در مقدمه این چنین بیان می کند که قصد من تطبیق حکمت بر شریعت است. او شریعت را به دو صورت ظاهر و مؤول تقسیم می کند و می گوید شریعت ظاهر برای مردم عادی است و شریعت مؤول مخصوص علماء است. او کلامی از امیرالمؤمنین(ع) نقل می کند که حضرت فرمود: حدثوا الناس بما یفهمون اتریدون ان یکذب اللّه و رسوله.
او معتقد است، شریعت را طبق ظاهرش باید عرضه کرد و از تأویل آن که کار فرقه های چهارگانۀ مسلمین؛ یعنی معتزله، اشاعره، باطنیۀ و حشویّه می باشد، اجتناب کرد.
ابن رشد این کتاب را در سه باب: ذات الهی، صفات الهی و افعال الهی، تألیف کرده است و در باب اول که در مورد ذات است، نخستین مطلبی که مطرح می کند، اثبات صانع است. او آراء فرق کلامیّه را مورد تحلیل و نقّادی قرار می دهد. نخست از عقیدۀ حشویّه شروع کرده، حشویّه را کسانی می داند که می گویند راه معرفت خدا سمع است نه عقل؛ یعنی آنچه که از شریعت شنیده ایم، بر ایمان حجت است نه باورهای عقلی - او حشویّه را فرقۀ ضالّه می نامد و پس از نقد عقیدۀ حشویّه در اثبات صانع اعتقاد اشعریّه را در این مورد متذکر می گردد. ابن رشد که خود در خلقت عالم نظر بدیعی دارد، عقیدۀ اشاعره در مورد حدوث عالم را باطل دانسته و در سدد اثبات ادعای خود برمی آید.
وی در مرحلۀ سوم، عقائدی را که طریقۀ الجوینی می نامد، مورد انتقاد قرار می دهد. او این نام را از رسالۀ نظامیّۀ ابوالمعالی جوینی استخراج کرده است.
