دانشنامه اسلامی
کتاب، دارای تصدیر، مقدمه ای در بیان تاریخ مصطلح فلسفی نزد عرب در چهار شماره (تعریف کتابهای حدود و رسوم، آمدی و کتابش «المبین»، توضیح درباره نسخ خطی استفاده شده در این کتاب و رموز و علامات)، تحقیق نصوص کتابها در 5 شماره و ملحقات نصوص تحقیق شده، است.
نویسنده، منابع عربی و لاتین را در دو بخش جداگانه ذکر کرده است. برخی از منابع عربی این اثر عبارتند از: مختصر کتاب الوجوه فی اللغة، اسحاق بن موسی آسی؛ المعجم الفلسفی، ابراهیم مدکور؛ التاریخ، ابن خلدون؛ وفیات الأعیان، ابن خلکان؛ تفسیر مابعدالطبیعة، ابن رشد؛ تهافت التهافت، الإشارات و التنبیهات و تسع رسائل فی الحکمة و الطبیعیات و چندین کتاب دیگر از ابن سینا؛ طبیعیات و منطق ارسطو به تحقیق دکتر عبدالرحمن بدوی؛ تاریخ الأدب العربی، کارل بروکلمان و....
این کتاب، به کشف مسئله ای که در حال حاضر به یکی از مهمترین مسائل فلسفی در تثبیت میراث فلسفی عرب تبدیل شده، یعنی اصطلاحات فلسفی یا ترمینولوژی فلسفی (PHILOSOPHICAL TERMINOLOGY) می پردازد و به ویژه نقش فیلسوفان عرب در اصطلاحات فلسفی و پایه ها و ریشه های این امر و نحوه انتشار آن را بیان می دارد.
نویسنده، ضمن بیان اهمیت پرداختن به این مسئله، اکتفا به آنچه در میراث فلسفی اروپایی در این ارتباط بیان شده را ناکافی می شمارد. او یادآور می شود که در سالهای اخیر، عده ای تلاشهایی در راستای فرهنگ نگاری فلسفی (Philosophical Lexicography) و ایجاد یک لغتنامه فلسفی برای محققان داشته اند، اما گویا دغدغه پرداختن به ریشه ظهور اصطلاحات فلسفی و نحوه توسعه آن را نداشته اند و ما این امر را در تلاشهای آنان نمی بینیم. به نظر دکتر عبدالامیر اعسم، عدم جمع و تحقیق نوشته های فلاسفه در حدود و رسوم در یک جلد واحد مجزا به هدف کشف تطور اصطلاحات فلسفی از نقطه شروع و نحوه گسترشش باعث شده که اصطلاح نامه های فلسفی ای که می بینیم در مقایسه با میراث فرهنگ عربی غیر کامل و غیر دقیق باشند. به نظر وی، این آثار، بر نصوص متأخر جرجانی اعتماد کامل کرده اند و در بهترین حالت به «رسالة الحدود» بوعلی بازگشت می کنند و ازاینرو وی در این کتاب، برای دستیابی به اصطلاح این معنی خاص (مصطلحات فلسفی)، به معانی اروپایی این واژه در فلسفه جدید، مراجعه میکند.
واژه نامه های یوسف کرم و همکارانش، دکتر جمیل صلیبا، ابراهیم مدکور و همکارانش و همچنین یوسف خیاط (هرچند فرهنگ لغت او صرفا فلسفی نیست) بااینکه از سبک دایرة المعارفی استفاده میکنند، ولی در حقیقت دستاورد حقیقی ای در راستای آموزش مصطلح فلسفی نزد عرب و بیان دستاوردهای فلاسفه در این زمینه، ندارند. شاید به همین جهت است که مؤسسه تعریب (بنیاد عربی سازی) بر ضرورت تاریخی انجام چنین کاری تأکید دارد؛ یعنی بازگشت به میراث فلسفی عربی (مقصود، نگاشته شده به زبان عربی است).
