دانشنامه اسلامی
أبوالقاسم اسماعیل بن أحمد البستی معتزلی زیدی متوفای حدود سال ۴۲۰ هجری است. از زادگاه و تاریخ آن، تحصیلات، سفرهای علمی، شاگردان و سال دقیق وفات او اطلاعی نیست. کهن ترین متنی که درباره او در دست بوده شرح حال کوتاهی از اوست که در کتاب (شرح العیون: ص ۳۸۵- ۳۸۶) حاکم جشمی (شهید در مکه به سال ۴۹۴ ق) که در ضمن کتاب (فضل الاعتزال و طبقات المعتزله) قاضی عبد الجبار آمده است. جشمی در بخش مربوط به شاگردان قاضی عبدالجبار أسدآبادی معتزلی (متوفای ۴۱۵ ق)، که عهدهدار منصب قضاوت بوده، از هفت تن قاضی یاد می کند که هفتم آنها ابوالقاسم بستی است.
«فضائل نگاری» در فرهنگ اسلام و ثبت فضائل فضیلت داران، پیشینه کهنی داشته و به صدر اسلام باز می گردد، بدین گونه که بخشی از روایات نقل شده از پیامبر(ص)، درباره برخی از صحابه است که به فضائل آنان پرداخته و در مناسبت های گوناگون از آنان یاد شده است. بخش مهمّ این فضائل در محدوده سبق در اسلام، ایمان، هجرت، جنگ با کفّار، بذل جان و مال و عزیزان در راه گسترش اسلام و جز اینها می باشد. در این میان خاندان پیامبر(ص) بیشترین حجم فضائل را به خود اختصاص داده و از میان آنان علی بن أبی طالب(ع) است که به اتّفاق تمامی مؤرّخین، محدّثین و سیره نگاران و فضائل نویسان، بیشترین نوع فضیلت را دارا بوده و یا کسب کرده است و از این جهت پس از رسول خدا(ص) دوّمین فردی است که جامع فضائل متنوّع بوده و کسی بر این دو تن سبقت نگرفته است؛ تا بدانجا که احمد بن حنبل امام حنبلیان و اهل حدیث می گوید: فضائل علی بن أبی طالب، جهان را پر کرده است.
