دانشنامه اسلامی
مقام ارجمند او را همگان ستوده اند: منتجب الدین (ص 197) او را فاضل و صالح دانسته است ؛ ابن انباری (ص 285-286) سلسلة مشایخ او را در نحو به علی (ع ) رسانده است ؛ یاقوت (همانجا) نیز وی را بسیار ستوده و گفته است در علم نحو یگانة روزگار بود، اشعار و احوال و ایام عرب را نیک می دانست و در ادب تسلط کامل و کافی داشت . ابن هشام (1/45، 60، 64، 65، جم) به آراء و نظرات او در چندین مورد استناد کرده و ابن خلکان (6/46-47) به تبحر او در استشهاد به شعر عرب اشاره نموده است.
الامالی، این کتاب یکی از آثار کم نظیر و ارزشمند است که صاحب آن بسیاری از آراء نحوی را با شواهد شعری مختلف در 84 مجلس برای شاگردانش املا کرده است. تاریخ بسیاری از مجالس دقیقاً ثبت شده، اما از شروع نخستین مجلس اطللاع دقیقی در دست نیست و با توجه به انیکه مجلس هشتم در اوایل جمادی الاوّل 524 املا گردیده و پس از آن به طور مرتب ادامه داشته است، شروع آن احتمالاً در اوایل ربیع الاول همان سال بوده است.
ابن شجری در این کتاب آراء بسیاری را بدون ذکر نام آورده است. به عنوان مثال چند فصل کامل از کتاب الازهیة هروی را بدون ذکر مأخذ نقل کرده است. (الامالی، 2/343-351؛ قس: هروی، 148-157؛ ابن شجری، مالم ینشر، 30-31؛ قس: هروی، 54-55، جم)
وی بخش وسیعی از الامالی را (نک: ابن شجری، مالم ینشر، 41- 65) به ذکر لغزشهای مکی بن ابی طالب مغربی در کتاب مشکل اِعراب القرآن اختصاص داده است. برخی از متأخران (ضامن، 6-7) انگیزة این کار او را اختلافات مذهبی دانسته اند و گفته اند که چون مکی بن ابی طالب، مالکی مذهب بوده و در چند جا از نوشته هایش معتزله را مورد انتقاد قرار داده و آنان را ملحد دانسته، ابن شجری در مقام دفاع از معتزله به طرح این انتقادات پرداخته است، اما دربارة این سخن باید اندکی تردید کرد، چه همة موارد نیز چندان نابجا نیست. (ابن شجری، همان، 43) کتاب الامالی در 1349ق در دو مجلد در حیدرآباد به طور ناقص به چاپ رسیده و یک بار نیز در بیروت بدون ذکر تاریخ، تجدید چاپ شده است. بخش پایانی آن با عنوان مالم ینشر من الامالی الشجریة به کوشش حاتم صالح ضامن در 1405ق/1984م در بیروت چاپ شده که بقیة مجلس 78 تا مجلس 84 را شامل می شود.
