دانشنامه اسلامی
کلانتری تهرانی، ابوالقاسم
عالم امامی و فقیه اصولی. اصلش از نور مازندران است. به دلیل انتساب به دایی خود، محمود خان کلانتر (کلانتر تهران که در سال قحطی، 1288 ق به امر ناصرالدین شاه مصلوب گشت) به کلانتری شهرت یافت.
در تهران به دنیا آمد. فراگیری مقدمات را در تهران آغاز کرد و در خلال سفر چند ساله با عمویش به اصفهان مقدمات را تکمیل کرد. در بازگشت به تهران به عراق عزیمت نمود تا دروس عالیه را در آنجا فراگیرد ولی به علت عدم امکانات مالی به تهران بازگشت و در مدرسه مروی معقول را در محضر ملا عبداللَّه زنوزی و فقه و اصول را نزد شیخ جعفر کرمانشاهی خواند.
آنگاه برای ادامه تحصیلات به عراق رفت. فقه و اصول را از سید ابراهیم قزوینی صاحب «ضوابط» و شیخ انصاری به طور کامل فراگرفت. وی مدت بیست سال از حوزه ی شیخ انصاری استفاده نمود و بیانات استاد را تقریر نمود و یکی از ارکان حوزه ی شیخ انصاری و از جانب او به دریافت اجازه اجتهاد نایل شد.
در 1277 ق به تهران آمد و به انجام وظائف دینی و افتاء و تدریس فقه و اصول پرداخت. در محضر درس او فرزندش، علامه میرزا ابوالفضل تهرانی و امیر سید حسین ابن صدرالحفاظ قمی از شاگردان برجسته به حساب می آمدند. ملا فتحعلی نهاوندی نیز از شاگردان اوست. وی در تهران درگذشت و در مقبره ی شیخ ابوالفتوح رازی در شهر ری به خاک سپرده شد.
او در فقه و اصول صاحب تألیفات است. از آثارش: «مجموعه رسائل»، در فقه؛ «مطارح الانظار»، در اصول فقه، تقریرات درس شیخ انصاری؛ «الاستصحاب»، از مباحث اصول فقه؛ «الرسالة فی المشتق»؛ رساله ای در «ارث».
