دانشنامه اسلامی
کتاب دارای مقدمه، محتوای مطالب در سه باب که همه ابواب دارای سه فصل هستند و خاتمه، است. برخی منابعی که نویسنده در نگارش این اثر از آن ها بهره برده عبارتند از: قرآن کریم، البرهان زرکشی، مناهل العرفان زرقانی، النبأ العظیم محمد عبدالله دراز، الإتقان سیوطی، سنن ترمذی، التحریر و التنویر ابن عاشور، الکشاف زمخشری، صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن نسائی و.... وی در مقدمه متذکر می شود که برای صحت انتساب کتاب ها به صاحبانشان از منابع ذیل استفاده کرده است؛ حاجی خلیفه در کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، بغدادی در هدیة العارفین باسماء المؤلفین و آثار المصنفین، خیرالدین زرکلی در الأعلام، کحاله در معجم المؤلفین، حبشی در مصادر الفکر الإسلامی فی الیمن، شوکانی در البدر الطالع بمحاسن من بعد القرن السابع و....
نویسنده در مقدمه متذکر می گردد که این کتاب مقدمه ای است که سخن از تفسیر قرآن و علوم قرآنی را با آن شروع کرده و از «کشف التنزیل فی تحقیق المباحث و التأویل» ابوبکر حداد یمنی (متوفی 800ق) مثالهایی برای آن آورده است. وی می نویسد: این کتاب را در سفر به تونس در سال 1990 میلادی دیدم. کشف التنزیل در عین اختصار، نسبت به سایر مطولات هم رده اش، کتاب بهتری است. امور مهم تفسیر را شرح داده و در روش تفسیری میان روایت و درایت جمع کرده است. حداد روایت از رسول خدا(ص) و صحابه و تابعین و آرای سایرین از علمای سلف را در تفسیرش می آورد. او به شرح مفردات لغوی پرداخته و قبایلی که این مفردات را استعمال می کنند معرفی می کند و برای این امر بر اشعار عرب جاهلی و شعرهای اسلامی استشهاد می نماید. او آنچه از الفاظ قرآنی در این اشعار هست را ذکر کرده و نسبت آن را به قاریان مشخص می کند. او در مواردی که نیاز به توضیح قواعد عربی هست، به توضیح وجه آن و اسرار بلاغی نهفته در آن می پردازد و مناقشات تفسیری را به حکم مستفاد از احکام ختم می کند و از نصوص قرآنی و احادیث نبوی بر این امر مؤید می آورد. وی آرای علمای مذاهب و فرق اسلامی را درباره مسئله موردنظر بیان می کند و در نهایت رأی خودش را به دور از هرگونه تعصبی، بیان می کند.
محمد ابراهیم یحیی، می نویسد: این تفسیر با همه مزایا و فوایدی که دارد، در گوشه کتابخانه ها به صورت نسخه خطی باقی مانده و خاک می خورد. ازاین رو بر آن شدم که آن را تحقیق کرده و به صورت چاپی در اختیار محققان قرار دهم.
نویسنده تفسیر «کشف التنزیل فی تحقیق المباحث و التأویل» ابوبکر حداد، در کتابش، در ابتدای هر سوره تعداد آیات و حروف، مکی و مدنی بودن، روایات وارده در فضیلت و آثار قراءت هر سوره و آراء و اخبار در اسباب نزول آن را بیان کرده است. معمولاً شیوه مفسرانی چون طبری و ثعلبی و ابن عطیه و قرطبی و... پیش از پرداختن به تفسیر محتوای سوره، معرفی و شرح مواردی مانند نزول قرآن کریم و سوره های مکی و مدنی و منشأ تفسیر و رجال و مکاتب آن و... در ابتدای کتاب هایشان است؛ اما «کشف التنزیل فی تحقیق المباحث و التأویل» ابوبکر حداد یمنی از چنین مقدمه ای خالی است. ازاین رو، محمد ابراهیم یحیی، به خاطر آشنایی قاری غیرمتخصص با این مباحث و فهم مطالبی که حداد در ابتدای سوره ها ذکر کرده، به تکمیل این نقیصه در «المدخل الی تفسیر القرآن الکریم» پرداخته است. وی در این راستا، با مباحث مربوط به نزول قرآن کریم و جمع آوری و تعلم آن شروع کرده و پس از بیان این مطالب به سراغ تفسیر قرآن کریم رفته است؛ او پس از بیان منشأ و تطور حدیث به بیان معنای آن و موضع حاجت به آن پرداخته و سپس تفسیر را به ترتیب در دوره های پیامبر(ص)، تابعین و تدوین بررسی می کند. او باب سوم کتاب را به معرفی حداد و تفسیر و شیوه تفسیری او اختصاص داده است.
