دانشنامه اسلامی
نجران ناحیه ای است در سرزمین یمن که در منتهی الیه این سرزمین در سمت مکه معظمه قرار دارد و نجران بن زیدان بن سباء بن یشجب آن را بنا نهاد.
در صدر اسلام اهالی این ناحیه بر دین مسیحیت بوده و سران آن برای مباهله با پیامبر صلی الله علیه و آله عازم مدینه منوره شدند ولی پس از آن که با صداقت و صمیمیت رسول خدا صلی الله علیه و آله روبرو شدند، پیمان صلحی با آن حضرت امضا و از آن پس در پناه حکومت اسلامی قرار گرفتند.
روایت شد که پیامبر صلی الله علیه و آله به خاطر فتنه انگیزی های یهود و نصاری و ضدیت آنان با اسلام و مسلمانان، سفارش کرد که پس از وی آنان را از جزیرة العرب اخراج و این سرزمین بزرگ را از لوث وجود آنان خالی گردانیده و تنها مسلمانان را در آن مقیم گردانند.
به همین جهت عمر بن خطاب (دومین خلیفه مسلمین) در عصر خلافت خود، اهالی نجران را از یمن اخراج و آنان را به سرزمین عراق کوچانید. اما هنگامی که حضرت امام علی علیه السلام به خلافت رسید و جهت مبارزه با اصحاب جمل، عازم عراق شد و پس از پیروزی در جنگ جمل مقر خلافت خود را به کوفه منتقل کرد، سران و بزرگان نجران پیمان نامه خویش با رسول خدا صلی الله علیه و آله را گرفته و به خدمت امیرمؤمنان علیه السلام رسیدند و خواستار بازگشت به سرزمین سابق خویش، یعنی نجران یمن شدند.
حضرت علی علیه السلام به خاطر مصالحی، درخواستشان را نپذیرفت و به آنان توصیه نمود که در نجران عراق باقی بمانند. بدین جهت پیمان نامه ای برای آنان نوشت و آنان را در باقی ماندن در سرزمین عراق، راضی گردانید.
آن حضرت در دهم جمادی الثانی سال 37 قمری این پیمان نامه را برای مسیحیان نجران مقرر فرمود: «بسم الله الرحمن الرحیم. هذا کتاب من عبدالله علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین لأهل النجرانیة، انّکم اتیتمونی بکتاب من نبی الله صلی الله علیه و آله فیه شرط لکم علی انفسکم و اموالکم و انی وفیت لکم بما کتب لکم محمد صلی الله علیه و آله و ابوبکر و عمر، فمن أتی علیهم من المسلمین فلیف لهم و لایضاموا ولایظلموا ولاینتقض حق من حقوقهم. و کتب عبدالله بن ابی رافع، لعشر خلون من جمادی الآخره، سنة سبع و ثلاثین، منذ ولج رسول الله صلی الله علیه و آله المدینة».
این پیمان نامه را که کاتب آن حضرت یعنی عبیدالله یا عبدالله بن ابی رافع تحریر نمود، سندی مهم برای حفظ و امنیت نصارای نجران عراق گردید.
