معنی ادب الکتاب

دانشنامه آزاد فارسی

ادب الکُتّاب
کتابی در آداب نویسندگی از ابوبکر محمد بن یحیی صولی، مورخ و ادیب عرب. کتاب مشتمل بر سه جزء است: در فضل کتابت که از برتری قلم و فضایل نویسندگی در آن یاد شده است؛ لوازم کتابت که برای تحقیق در فرهنگ نویسندگی در عهد مؤلف نیز جالب است؛ مسائل مالی دیوان و انواع مالیات ها. بخش های پایانی کتاب نیز به حروف و واژه های تصحیح پذیر اختصاص دارد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] ادب الکتاب به زبان عربی، در آداب کتابت از ابوبکر محمد بن یحیی صولی متوفای 335 یا 336 ه.ق مورخ و ادیب عرب از کاتبان و نویسندگان چیره دست عصر عباسی بود.
مشتمل بر سه جزء است. جزء اول در فضل کتابت که از برتری قلم و فضایل نویسندگی در آن یاد شده است. آن چه در این جزء آمده، به ویژه مطالب مربوط به سابقه کتابت که از برتری قلم و فضایل نویسندگی در آن یاد شده است. جزء دوم به لوازم کتابت اختصاص یافته است.
از آنجا که در دربار عباسی دبیری اعتبار و اهمیت یافت، به همت خود کاتبان و ادیبان، نوعی فرهنگ خاص برای تربیت کاتبان و تعلیم اصول نویسندگی پدید آمد و رواج گرفت. ابن قتیبه با تألیف ادب الکاتب از پیشگامان تکوین این فرهنگ است. با این اثر صولی، که آن را ادب الکاتب نیز خوانده اند، با همه اختصار در مقایسه با اثر ابن قیبه، از جهاتی حایز مزایایی به نظر می رسد. مؤلف در آغاز کتاب که نثر آن ادیبانه و منشیانه است، مدعی شده است که آن را جامع هر آنچه به ظرافت اشاره می کند که آن چه بسا همه جوانب موضوع را دربرنگیرد. سپس در اشاره ای نه چندان روشن به ابن قتیبه، می گوید که برخی مؤلفان در این باب، هر چند راه درستی پیموده اند، نظر ژرف و فراگیر نداشته اند و او کوشیده است در حد امکان، با رعایت جانب اختصار، همه نکات مربوط به موضوع را ذکر کند.
آنچه در این جزء اول آمده به ویژه مطالب مربوط به سابقه کتاب در زبان عربی و روایت هایی که در این باب در دست است، حایز کمال اهمیت است. همچنین، در آن، به دشواری های موجود در قرائت و نگارش خط عربی اشاره رفته است.
جزء دوم برای تحقیق در فرهنگ نویسندگی در عهد مؤلف مطالبی جالب دارد. مثلا در آن، از شیوه استنساخ و دقت هایی که در این کار به کار می برده اند، یا شده است، در جزء سوم به مسائل مالی دیوان و انواع مالیات ها پرداخته شده است. بخش های پایانی کتاب نیز به حروف و واژه های تصحیف پذیر اختصاص یافته است. برخی آگاهی های تاریخی کتاب، مانند بازگرداندن زبان دیوان از فارسی به عربی، نیز در خور توجه است.
[ویکی فقه] ادب الکتاب (کتاب). ادب الکتاب به زبان عربی، در آداب کتابت از ابوبکر محمد بن یحیی صولی متوفای ۳۳۵ یا ۳۳۶ ه. ق مورخ و ادیب عرب از کاتبان و نویسندگان چیره دست عصر عباسی بود.
مشتمل بر سه جزء است. جزء اول در فضل کتابت که از برتری قلم و فضایل نویسندگی در آن یاد شده است. آن چه در این جزء آمده، به ویژه مطالب مربوط به سابقه کتابت که از برتری قلم و فضایل نویسندگی در آن یاد شده است. جزء دوم به لوازم کتابت اختصاص یافته است.
گزارش محتوا
از آنجا که در دربار عباسی دبیری اعتبار و اهمیت یافت، به همت خود کاتبان و ادیبان، نوعی فرهنگ خاص برای تربیت کاتبان و تعلیم اصول نویسندگی پدید آمد و رواج گرفت. ابن قتیبه با تالیف ادب الکاتب از پیشگامان تکوین این فرهنگ است. با این اثر صولی، که آن را ادب الکاتب نیز خوانده اند، با همه اختصار در مقایسه با اثر ابن قیبه، از جهاتی حایز مزایایی به نظر می رسد. مولف در آغاز کتاب که نثر آن ادیبانه و منشیانه است، مدعی شده است که آن را جامع هر آنچه به ظرافت اشاره می کند که آن چه بسا همه جوانب موضوع را دربرنگیرد. سپس در اشاره ای نه چندان روشن به ابن قتیبه، می گوید که برخی مولفان در این باب، هر چند راه درستی پیموده اند، نظر ژرف و فراگیر نداشته اند و او کوشیده است در حد امکان، با رعایت جانب اختصار، همه نکات مربوط به موضوع را ذکر کند. آنچه در این جزء اول آمده به ویژه مطالب مربوط به سابقه کتاب در زبان عربی و روایت هایی که در این باب در دست است، حایز کمال اهمیت است. همچنین، در آن، به دشواری های موجود در قرائت و نگارش خط عربی اشاره رفته است. جزء دوم برای تحقیق در فرهنگ نویسندگی در عهد مولف مطالبی جالب دارد. مثلا در آن، از شیوه استنساخ و دقت هایی که در این کار به کار می برده اند، یا شده است، در جزء سوم به مسائل مالی دیوان و انواع مالیات ها پرداخته شده است. بخش های پایانی کتاب نیز به حروف و واژه های تصحیف پذیر اختصاص یافته است. برخی آگاهی های تاریخی کتاب، مانند بازگرداندن زبان دیوان از فارسی به عربی، نیز در خور توجه است. منبع اصلی کتاب اخبار پراکنده ای است که مولف از راویان شینده است. صولی، در بیشتر موارد، سلسله اسناد خود را ذکر می کند، و از میان آثار مکتوب، به البیان و التبیین جاحظ اشاره کرده است.
وضعیت کتاب
متاسفانه فاقد فهرست راهنماست.