دانشنامه اسلامی
برخی، تولد او را در 717ق، نوشته اند. وی در تونس زاده شد و همان جا به تحصیل پرداخت.
وی فقه را نزد ابوعبدالله محمد بن عبدالسلام، ابوعبدالله محمد بن هارون، محمد بن حسن زبیدی، ابوعبدالله ابلی، محمد بن محمد بن حسین بن سَلَمه انصاری فراگرفت. صحیح بخاری و صحیح مسلم را از ابوعبدالله محمد بن جابر وادی آشی شنید و از او روایت کرد و اجازه گرفت و قرائت را نیز از محمد بن محمد بن سلمه مذکور آموخت.
ابن فرحون که به نظر می رسد راجع به ابن عرفه به سبب نفوذ بسیارش در دربار تونس راه مبالغه پیموده، وی را سرآمد اقرانش در دانش های گوناگون دانسته است و سیوطی او را مجدّد سده 8ق، دانسته است. شهرت علمی وی باعث شد که دانش پژوهان از اطراف و اکناف برای استفاده نزد او بیایند؛ تا آنجا که نوشته اند کمتر عالم و قاضی ای در تونس در آن زمان می توان یافت که از ابن عرفه دانش نیاموخته باشد.
از شاگردان معروف وی ابوالعباس احمد بن حسن بن قنفذ است که به تصریح خود در 777ق، در جامع زیتونه در درس او شرکت کرده است. ابن حجر نیز نوشته است که ابن عرفه هنگامی که در مکه بوده به وی اجازه نقل حدیث داده است. وی شاگردان و راویان دیگری نیز داشت. در 750 یا 756ق، به امامت جامع زیتونه منصوب و در 772ق، به عنوان خطیب آنجا انتخاب شد و به افتا پرداخت.
ابن عرفه در 792ق، هنگام سفر حج، در مصر مورد احترام ملک الظاهر قرار گرفت. ابن جزری نوشته است که در آن سال در قاهره با وی ملاقات کرده است. ابن حجر در رفتن حج و بازگشت به قاهره با وی هم سفر بوده و ابن عرفه به او و فرزندانش اجازه روایت داده است. او احتمالاً به اسکندریه نیز رفته است. ابن عرفه سرانجام در 793ق، به تونس بازگشت و 10 سال بعد در همان جا وفات یافت.
