دانشنامه اسلامی
برخی از مهم ترین تفاسیر پیشین که به طور برجسته دارای صبغه بیانی اند عبارتند از:
← الکشاف
در سده چهاردهم هجری، هم زمان با اوج گیری نهضت بیداری مسلمانان، برخی از دانشمندان نواندیش و ژرف نگر در جهان اسلام با روی کردی تحلیل گرانه و نقّادانه، تفاسیری را بررسی کردند که با دیدگاه محدود فنّی به مباحث ادبی و بلاغی پرداخته و از اهداف نزول قرآن غافل ماندند. آنان شیوه ای نو را در تفسیر با تمرکز بر مقاصد نزول قرآن مشتمل بر ارائه راه حل های گوناگون برای مسائل و مشکلات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جوامع اسلامی بنیان نهادند. این مفسّران از یک سو، به قدر نیاز و ضرورت به مباحث ادبی و بیانی قرآن مبتنی بر میراث گذشتگان پرداختند و از سوی دیگر، با محور قرار دادن خودِ قرآن در کشف و راه یابی به اسلوب های بیانی آن به حوزه های جدید و مبانی نو در شناخت زبان قرآن نائل آمدند. این دانشمندان بر خلاف ادیبان و متکلّمان سده های نخستین، با نگرشی معتدل و نقّادانه به علوم ادبی و فنون بلاغی در پیِ شناختن و شناساندن قرآن بر محور ساختار زبانی و نظم بیانی و سیاق آیات و سُوَر آن و عمدتاً به دنبال دست یابی به اهداف نزول قرآن بودند. پیش گامان این روی کرد جدید، سیّد جمال الدین اسدآبادی (م. ۱۳۱۴ ق) و شیخ محمّد عبدُه (م. ۱۳۲۳ ق. ) بوده اند. (نیز برای نگاهی آسیب شناسانه به این گونه تفاسیر به این منبع رجوع کنید ).
متون تفسیری جدید
← تفسیر القرآن الحکیم
...
