معنی قاعده الشیء ما لم یجب لم یوجد

قاعده الشیء ما لم یجب لم یوجد

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مفاد قاعده الشیء ما لم یجب لم یوجد این است که هر چیزی که ممکن بالذات است، برای آنکه به وجود آید، باید حتماً موجود دیگری، وجود را برایش ضروری کند؛ یعنی به آن وجوب دهد و لذا هیچ ممکن بالذاتی تا واجب بالغیر نشود، موجود نمی شود.
نتیجه طبیعیِ این قاعده فلسفی در مورد وجود ممکنات آن است که ممکنات برای معدوم بودن نیز باید از سوی شیء مفروضِ دیگری، عدم برایشان ضروری شود و ممتنع بالغیر شوند و لذا هیچ ممکن بالذاتی تا ممتنع بالغیر نشود، معدوم نمی شود. البته روشن است که شیء مفروضی که به ممکن، ضرورتِ عدم و امتناع می دهد، خودْ امرِ معدوم و ممتنعی (یا ممتنع بالذات یا ممتنع بالغیر) است.