دانشنامه اسلامی
مقریزی این کتاب را پس از تجربه مناصب مختلف علمی و حکومتی بخصوص تدریس و قضا و عهده داری امور حسبه نوشته است و این مسئولیتها که بیشتر در مدت اقامت ده ساله وی در دمشق بوده باعث تأثیر گذاری در تألیف کتاب الامتاع شده است.
مقریزی در این کتاب علاوه بر بیان تفصیلی سیره نبوی و احوال شخصی رسول خدا(ص)، از مطاعن مخالفان و صاحبان دیگر ادیان و شبهات آنان سخن گفته و آن را پاسخ داده است و مسائل اختلافی را بررسی نموده و مسائل فقهی زیادی را که مرتبط با سیره آن حضرت بوده طبق مذهب شافعی بیان می کند.
تکیه مؤلف بر مصادری مانند کتب سیره و مغازی، کتب شش گانه حدیثی اهل سنت، مستدرک حاکم، مسند احمد و موطأ مالک بوده و مباحث مربوط به دلائل النبوة و معجزات را از کتابهای بیهقی و ابونعیم آورده است.
مقریزی در ارائه گزارشها ابتدا اخباری را که دارای اسناد عالی هستند آورده، سپس اخباری را که به نظر او در درجه بعدی صحت قرار دارند نقل می کند. گاه هم تردید خود را درباره یک گزارش با عبارت «اگر خبر درست باشد» یا «اگر روایت ثابت باشد» نشان داده است. در مورد راوی نیز می گوید: «مؤلف فلان اثر یا راوی چنین می گوید.I» جهت این دقت و تقیّد مقریزی را باید آشنایی او به علوم حدیث دانست.
کتاب امتاع الاسماع باب بندی خاصی ندارد و روش سال نگاری در همه آن رعایت نشده است. چون پس از بیان حوادث دوران مکه و مدینه، به احوال و اخلاق رسول خدا(ص) پرداخته و طبعا از حالت سال نگاری خارج شده است.مطلب قابل توجه درباره این کتاب، تکرار مباحث آن است. مقریزی بسیاری از حوادثی را که یکبار از آن سخن گفته، بار دیگر به مناسبتی دیگر مطرح کرده است، مانند مبحث مغازی که در ادامه دوران مدینه و طبق معمول سیره نویسان از آن به تفصیل سخن گفته و بار دیگر در مجلدات آخر کتاب، فصلی مخصوص مغازی گشوده و بار دیگر تنها غزوه ها (نه سریه ها) را ذکر کرده است بر خلاف انتظار، گزارش برخی غزوه ها در دفعه دوم مفصل تر از بار اول یا کاملا به یک اندازه (با اختلاف محتوی) توضیح داده شده است. بنابراین نمی توان گفت در مرحله دوم فقط به غزوه ها اشاره کرده. البته در مواردی مانند جنگ بدر و احد به تفصیل مرحله نخست سخن نگفته لیکن گاه گزارشهای تازه آورده که مرحله اول نیاورده است.
