دانشنامه اسلامی
لازمه دینداری و پایبندی به اصول آن، تعهد در کیفیت استخدام وسیله است با پشت کردن به این تعهد تقیّد دینی نیز رنگ می بازد و دین وسیله ای در خدمت دنیای مردمان می گردد، مقصد دین آن است که راه سعادت آدمیان را فراهم سازد و در بستر عدالت، عبودیت فراهم کند و مردمان را به صفات و کمالات الهی متصف گرداند. نمی توان به مقاصد الهی با ابزاری غیر الهی دست یافت، نمی توان با کاشتن بذر باطل حق درو کرد و ممکن نیست به وسیله ستم عدالت به پا گردد. آنان که متصف به همه صفات و کمالات الهی شدند، بیشترین پایبندی به دین و کیفیت استخدام وسیله را دارند و سیره آنان هرگز بر اباحه گری و بی توجهی به کیفیت استخدام وسیله آلوده نمی شود.
ملازمه ی هدف و وسیله
برای نیل به هدف های پاک و مقدس ناچار از فراهم آوردن وسائل هستیم؛ اما آیا همین هدف پاک و مقدس کافی است؟ آیا اگر هدف الهی بود، از هر وسیله ای برای رسیدن به آن هدف مقدس می توان استفاده کرد؟بی تردید میان هدف و وسیله سنخیتی تمام وجود دارد و این ملازمه ی کیفیت هدف و وسیله، در همه امور دین جاری و ساری است، هرچه هدف برتر و والاتر باشد، وسیله نیز باید به تناسب آن اختیار شود. چنانچه آدمی در راه رسیدن به هدف به کفر و باطل گراید و آن را محملی برای رسیدن به مقصد حق سازد، رفته رفته رنگ کفر و باطل به خود می گیرد و با آن هم سنخ می شود. به کار گرفتن وسایل باطل برای رسیدن به حق سبب گرایش به باطل و دوستی و پیوند و همسانی با آن می شود؛ پس باید سعادت را از راهش طلب کرد و عزت را از مالک حقیقی اش طلب کرد.
استخدام وسیله در قرآن کریم
سنت الهی نیز بر این قرار گرفته است که برای رسیدن به اهداف و مقاصد مشروع نمی توان به وسایل نامشروع تمسک جست خداوند در قرآنش می فرماید: «ما اشهدتّهم خلق السّموت و الارض و لا خلق انفسهم و ما کنت متّخذ المضلّین عضداً، من هرگز آنان (ابلیس و فرزندانش) را در وقت آفرینش آسمان و زمین و نه در زمان خلقت خودشان حاضر نساختم و هرگز گمراه کنندگان را به همکاری نخواهم گرفت». گرچه این آیه درباره خداست؛ اما درسی است برای همه طالبان حق و حقیقت که در رسیدن به اهداف متعالی ابزار نادرست و افراد گمراه را دستیار و یاور خویش قرار ندهند.
کیفیت استخدام وسیله در سیره نبوی
...
