دانشنامه آزاد فارسی
نَفیسی، سعید
ادب پژوه، مورّخ، داستان نویس، مترجم، روزنامه نگار ایرانی. فرزند علی اکبرخان ناظم الاطبا بود. تا سال سوم دبیرستان را در تهران گذراند و در پاییز ۱۲۸۸ش به سوئیس رفت و در شهر نوشاتل دورۀ دوم متوسطه را آغاز کرد. یک سال بعد به پاریس رفت و به تحصیل زبان و ادبیات فرانسه پرداخت. در ۱۲۹۷ش به ایران بازگشت و به تدریس در دبیرستان ها مشغول شد و ضمناً به عضویت انجمن دانشکده درآمد. در مجلۀ دانشکده، تهیۀ مقالات و تصحیح و طبع آنها را به او سپردند. چندی بعد، در انجمن ادبی ایران نیز عضویت یافت و بعد مدیریت مجلۀ فلاحت و تجارت، ریاست ادارۀ فلاحت، ریاست ادارۀ کارگزینی، و ریاست مدرسۀ عالی تجارت را در وزارت فواید عامه به عهده گرفت و از آن پس صرفاً به تدریس در مدرسه ها پرداخت. بعد از تأسیس دانشگاه تهران، به استادی دانشگاه تهران برگزیده شد. سعید نفیسی از نویسندگان پرکار بود و آثار متنوع بسیاری از خود به جای گذارد، که در همۀ آن ها روانی و شیوایی نثر و قدرت قلم او نمایان است. تألیفات او به ۲۵۰ کتاب و رساله می رسد و مقالات فراوانی دارد. از آثار مهم او فرهنگ فرانسه ـ فارسی (۲ جلد) است که برندۀ نشان لژیون دونور شد. عضو فرهنگستان ایران و فرانسه بود. از ترجمه های اوست: ایلیاد و ادیسه، اثر هومر (۱۳۳۴ و ۱۳۳۷ش)؛ آرزوهای بر باد رفته، اثر بالزاک (۱۳۳۷ش). از تصحیحات اوست: کلیات عراقی (۱۳۳۸)؛ دیوان قصاید و غزلیات نظامی (۱۳۳۸ش)؛ تاریخ مسعودی (۱۳۱۹ـ۱۳۳۲ش)؛ دیوان انوری (۱۳۳۷ش). از داستان های اوست: فرنگیس (۱۳۱۰ش)؛ نیمه راه بهشت؛ ستارگان سیاه (۱۳۱۶ش). از تألیفات و تحقیقات اوست: احوال و اشعار رودکی، ۳ جلد (۱۳۰۹ـ۱۳۱۰ش)؛ بابک خرم دین (۱۳۳۳ش)؛ مسیحیت در ایران تا صدر اسلام (۱۳۴۳ش)؛ سرچشمۀ تصوف در ایران (۱۳۴۵ش)؛ تاریخ نظم و نثر در ایران (۱۳۴۲ش)؛ تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در دورۀ معاصر (۱۳۳۵ش)؛ تاریخ تمدن ایران ساسانی (۱۳۳۱ـ۱۳۴۴ش)؛ تاریخ بیمارستان های ایران (۱۳۲۹ش)؛ شاهکارهای نثر فارسی معاصر (۱۳۳۰ـ۱۳۳۲ش)؛ در پیرامون تاریخ بیهقی (۱۳۴۲ش).
