خمام

لغت نامه دهخدا

خمام. [ خ ُم ْ ما ] ( اِخ ) بطنی است از ازد منهم جزیل بن محمد الزاهد و الفرزدق بن حواش المحدث. ( منتهی الارب ).
خمام. [ خ ُ ] ( اِخ ) نام یکی از بخشهای شهرستان رشت است که در قسمت شمال شهرستان سر راه رشت به بندر انزلی واقع گردیده ، بحدود زیر: شمال دریای خزر، خاور بخش لشت نشاء، باختر دهستان پیربازار، جنوب دهستان حومه رشت. این بخش از دو دهستان حومه وخشکبیجار تشکیل شده : دهستان حومه خمام دارای 33 آبادی بزرگ و کوچک است. جمع سکنه آن در حدود 30 هزار نفر و قراء مهم آن عبارتند: از چوگام. شیجان ، دافچاه ، کلاچاه و گوراب جیر و تسیه. جمع بخش قراء خمام 65 آبادی بزرگ و کوچک و جمعیت آن در حدود پنجاه هزار نفراست. هوای بخش مانند سایر نقاط گیلان مرطوب و معتدل و محصول عمده آن برنج و توتون و سیگار و ابریشم و کنف و بنشن ، راه شوسه رشت به بندر انزلی از وسط این بخش عبور می نماید. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 2 ).
خمام. [ خ ُ ] ( اِخ ) قصبه مرکزی بخش خمام شهرستان رشت. این قصبه در 13 هزارگزی شمال خاوری رشت و 24 هزارگزی جنوب خاوری بندر انزلی سر راه شوسه رشت به انزلی واقع است بامختصات جغرافیایی زیر: طول آن 49 درجه و 39 دقیقه. عرض آن 37 درجه و 22 دقیقه است. هوای این قصبه معتدل و مرطوب است. آب آن از چاه و نهر خمام رود و محصول عمده آن برنج و ابریشم و صیفی است. سکنه این قصبه در حدود 2000 نفر روزهای یکشنبه بازار عمومی دارد و در این روز عده زیادی از نقاط مختلفه گیلان با اتومبیل و اسب به این محل روی می آورند و معاملات زیادی صورت می گیرد. در حدود 270 باب دکان و یک دبستان بدانجاست. ادارات دارائی و بخشداری و آمار و فرهنگ و ژاندارمری و بهداری بخش در این قصبه است. این دهکده بوسیله تلفن با رشت و انزلی مربوط می باشد. درمانگاهی از طرف انجمن خیریه محلی تأسیس و در اختیار بهداری گذارده شده و اخیراً نیز کارخانه برنج کوبی در این قصبه دایر گردیده است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 2 ).

فرهنگ فارسی

۱- یکی از بخشهای شهرستان رشت که در قسمت شمال شهرستان سر راه رشت به بندر پهلوی واقع گردیده از شمال به بحر خزر از مشرق به خبش لشت نشا از جنوب بدهستان حومه رشت محدود است . ۲ - مرکز بخش قصبه خمام است که در ۱۳ کیلومتری شمال شرقی رشت و ۲۴ کیلومتری جنوب غربی بندر پهلوی سر راه شوسه رشت به پهلوی قرار دارد . هوای قصبه معتدل و مرطوب محصول عمده آن برنج ابریشم و صیفی است و قریب ۲٠٠٠ تن جمعیت دارد.
قصبه مرکزی بخش خمام شهرستان رشت این قصبه در ۱۳ هزار گزی شمال خاوری رشت و ۲۴ هزار گزی جنوب خاوری بندر پهلوی سر راه شوسه رشت به پهلوی واقع است .

دانشنامه عمومی

خُمام ( به گیلکی: خۊمام ) ، شهری در استان گیلان و مرکز شهرستان خمام می باشد. شهر خمام بر سر راه ارتباطی دو شهر بزرگ و توریستی استان گیلان یعنی رشت و بندر انزلی واقع شده است و به عبارتی مسیر بین المللی و ترانزیتی مرکز استان گیلان به سمت بزرگ ترین بندرِ شمالِ کشور یعنی بندرانزلی، از شهر خمام می گذرد و همین امر بزرگ راه رشت به خمام را طبق اعلام پلیس راه گیلان به عنوان دوّمین جادهٔ پرتردّد استان در سال ۱۳۹۴ معرّفی نموده است.
شهر خمام مرکز شهرستان خمام است که در تاریخ یازدهم آبان ۱۳۹۹ طبق مصوّبه هیئت وزیران از بخش به شهرستان ارتقا یافت و از شهرستان رشت جدا گردید. خمام نزدیک ترین شهر به مرکز استان گیلان، رشت است. فاصلهٔ شهر خمام تا شهر رشت ۷ کیلومتر و تا شهر بندرانزلی ۱۳ کیلومتر می باشد. خمام در شمال از طریق ساحل جفرود بالا ( به طول ۱/۵ کیلومتر ) به دریای خزر متصل است و شهری مرزنشین محسوب می شود. خمام در غرب از طریق روستای دهنه سر شیجان و روستای جیرسرباقرخاله توسط رودخانه به شرق تالاب انزلی متّصل می شود. تعداد ۷ روستا از روستاهای حومهٔ خمام جزئی از منطقهٔ آزاد انزلی به شمار می روند.
براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر خمام ۲۰٬۸۹۷ نفر و جمعیت شهرستان خمام ۵۴٬۸۶۰ نفر است.
این آمارها در حالی از درگاه ملی مرکز آمار ایران اعلام شده است که ریاست ادارهٔ ثبت احوال خمام طی یک مصاحبهٔ خبری در سال ۹۳ عنوان کرده بود: جمعیت شهرستان خمام در سال ۱۳۹۳ نسبت به سالیان گذشته رشد چشمگیری داشته و به ۶۶٬۲۳۶ نفر رسیده است. همچنین لازم است ذکر شود بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، شهر خمام در بین ۵۲ شهر استان گیلان یازدهمین شهر پرجمعیت استان محسوب می شود و این میزان جمعیت شهرنشین، از جمعیت تعدادی از مراکز شهرستان های استان گیلان از قبیل رودبار، شفت، رضوانشهر، ماسال و سیاهکل بیشتر است.
رشد جمعیت شهر خمام در هفتاد سال اخیر
با نگاهی گذرا در سرشماری های هفت دههٔ اخیر شهر خمام، می توان به این نتیجه رسید که میزان جمعیت در شهر خمام، رشد ۱۰ برابر داشته است. در اوّلین سرشماری در سال ۱۳۲۵ هجری شمسی، جمعیت این شهر ۲٬۵۱۳ نفر بود، در سال ۱۳۴۵ جمعیت شهر به ۳٬۰۶۷ نفر رسید، در سال ۱۳۵۵ به ۴٬۰۱۴ نفر، در سال ۱۳۶۵ به ۷٬۸۱۴ نفر، در سال ۱۳۷۶ به ۸٬۵۵۸ نفر، در سال ۱۳۸۵ به ۱۳٬۲۸۰ نفر و در سال ۱۳۹۰ جمعیت شهر خمام به ۱۷٬۱۰۶ نفر رسید که البته طبق برآورد جمعیتی، اکنون جمعیت شهر خمام بیش از ۲۵٬۰۰۰ نفر است.

دانشنامه آزاد فارسی

خُمام
شهری در استان گیلان، شهرستان رشت، و مرکز اداری بخش خُمام. با ارتفاعی در حدود بیست متر پایین تر از سطح دریاهای آزاد در منطقه ای جلگه ای در ۱۴ کیلومتری شمال شرقی رشت، سر راه رشت به بندر انزلی، قرار دارد. رودخانۀ شیجان از کنار این شهر می گذرد. اقلیم این شهر معتدل مایل به گرم و مرطوب و جمعیت آن ۱۲,۹۰۹ نفر است (۱۳۸۵).