دانشنامه اسلامی
در کودکی پدر خود را از دست داد و دائیان وی تربیتش را به عهده گرفتند و از آنجا که شداد جد مادری اش بود و دائیان او به بنی شداد معروف بودند، او نیز به ابن شداد معروف شد.
او در کودکی قرآن را حفظ کرد و وقتی ابوبکر یحیی بن سعدون قرطبی به موصل آمد، نزد وی به شاگردی پرداخت و حدیث، تفسیر و قرائت های هفت گانه قرآن را نزد او فراگرفت و تا واپسین سال زندگی استاد، ملازم وی ماند.
استاد دیگرش عبدالله بن خضر معروف به ابن شیرجی بود که پاره ای از تفسیر ثعلبی را به وی آموخت. او نزد فخرالدین سعید بن عبدالله شهرزوری مسندهای شافعی، ابوعوانه، ابویعلی و جامع ترمذی و سنن ابوداوود را خواند و در 567ق / 1172م، از او اجازه گرفت. مجدالدین عبدالله بن محمد اشیری، سراج الدین محمد بن علی جیانی، شهده (زنی کاتب در بغداد)، ابوالمعیث و شیخ رضی الدین قزوینی استاد نظامیه بغداد، دیگر استادان او بودند.
وی پس از ازدواج، به بغداد رفت و چهار سال مُعید مدرسه نظامیه شد. در 569ق، به موصل بازگشت و در مدرسه ای که کمال الدین شهرزوری، تأسیس کرده بود، به تدریس پرداخت. در همین دوران بود که ابن خلکان از درس وی بهره برد.
او در 583ق / 1188م، به حج رفت، سپس برای زیارت قدس و خلیل(ع) به شام رهسپار شد و چون به دمشق رسید، صلاح الدین ایوبی او را نزد خود خواند و گرامی داشت. پس از بازگشت از قدس، به درخواست صلاح الدین در دژ اکراد با او دیدار کرد و کتابی به او هدیه نمود و در اوایل جمادی الاول 584ق / ژوئیه 1188، به خدمت او درآمد.
