معنی روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات

دانشنامه آزاد فارسی

رَوضاتُ الجَنّات فی اَحوالِ العُلَماءِ و السّادات
تألیف سید محمدباقر خوانساری، کتابی به عربی، در شرح احوال دانشمندان اسلامی از صدر اسلام تا زمان مؤلف، در ۱۲۸۶ ق. این اثر در چهار جزء و هر جزء در چندین باب به ترتیب حروف الفبا، برحسب نام اشخاص و هر حرف در دو بخش تدوین شده است: بخش اول ویژۀ فقهای شیعه و بخش دوم به احوال سایر طبقات شیعه و فرَق مسلمین (از هر صنفی مثل حکیم ، عارف ، صوفی ، ادیب و...) اختصاص یافته و در بسیاری از بخش های کتاب ترتیب قرون هجری لحاظ شده است . بخش هایی از مطالب این کتاب پیش از چاپ ، در آثاری چون فارسنامۀ ناصری، نامۀ دانشوران، مطلع الشمس، الفیض القدسی ، استفاده شده است . نخستین چاپ اجزاء چهارگانۀ آن در ۱۳۰۷ ق در زمان حیات مؤلف ، و چاپ دوم با تصحیح ، تحشیه و فهرست سیدمحمدعلی روضاتی در ۱۳۲۷ ش ، و هر دو بار در یک مجلّد رحلی در تهران چاپ سنگی ، و بعداً در قم ، تهران ، بیروت در ۸ جلد، به دفعات چاپ شده است . ترجمۀ فارسی آن ، با اضافات و مقدمۀ محمدباقر ساعدی خراسانی در ۸ جلد چاپ شده است (تهران ، ۱۳۵۶ـ ۱۳۶۰ ش ). بر این کتاب، تعلیقات ، فهرست ها، حواشی ، تلخیص و شرح هایی نوشته شده است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مؤلّف:میرزا محمد باقر موسوی خوانساری (م ۱۳۱۳ هـ . ق)
این کتاب که در بین علماء و محققان از جایگاه والائی برخوردار است. در ذکر علماء و زندگی نامه، اساتید، شخصیت، شاگردان و علم آنها و نکات قابل توجه دیگری در خصوص زندگی علماء و مترجمین می باشد و در واقع دایرة المعارفی در مورد جمیع علماء است، که از مسائل مختلف در احوال علماء بحث کرده و از همه علماء به خصوص کسانی که شهرت کمی نیز دارند، در این کتاب بحث شده است. کتاب حاضر بر اساس حروف الفبا تنظیم شده و در ترجمه هر شخص اسم شبیه به آن شخص را هم آورده است و در پایان هر جلد فهرست اعلام، اوطان و فهرست عامه را نیز آورده است.
وضعیت نشر
این کتاب در هشت جلد با تحقیق شیخ اسد الله اسماعیلیان به زبان عربی به وسیله انتشارات دار الاسلامیه بیروت در سال ۱۴۱۱ هـ . ق به چاپ رسیده است.
منبع
سایت اندیشه قم
...
[ویکی نور] روضات الجنات فی أحوال العلماء و السادات، تألیف علامه میرزا محمدباقر موسوی خوانساری (1226-1313ق)، کتابی است به زبان عربی، شامل اسامی و شرح حال 742 تن از علما، حکما، عرفا، ادبای گذشته و حاضر و همه مشاهیر و اعلام در هر صنفی؛ چه نام آنها در فهرست ها باشد چه نباشد.
این کتاب در نیمه دوم قرن سیزدهم (1286ق) تألیف گردیده است.
این اثر ارزنده، شهرت جهانی دارد و مأخذ جالب و اطمینان بخشی در شناخت رجال مختلف از صدر اسلام تا اواخر قرن سیزدهم بشمار می رود؛ چراکه مؤلف تمام اعلام و مشاهیر، بلکه افرادی که از کم ترین شهرت برخوردار بوده اند را در این کتاب نام برده و شرح حال آنها را نگاشته است.
کتاب، مشتمل بر مقدمه ای به قلم آقای سید محمدتقی کشفی و مقدمه ای به قلم مؤلف است. خوانساری در این کتاب، اسامی را برحسب حروف الفبا در حروف اول و دوم نام افراد، در بیست و هشت باب مبوب و مرتب کرده است.
علم تاریخ اسلام شاخه های بسیاری دارد، از جمله شامل مغازی، سیره ها، علم رجال، ملل و نحل و... است. علما نیز در این زمینه تألیفات گوناگونی دارند؛ بعضی شرح حال روات را جمع کرده اند و بعضی شرح حال ادبا را و... اما نادرند کسانی که در یک کتاب جامع، بین همه این طبقات جمع کرده باشند. کتاب روضات الجنات، از جمله این کتب نادر است.
[ویکی شیعه] روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات (کتاب). رَوضاتُ الجَنّات فی اَحوالِ العُلماء و السادات کتابی در شرح حال بزرگان و سادات به ویژه علمای شیعه، نوشته سید محمدباقر خوانساری به زبان عربی. کتاب شامل معرفی علما، فلاسفه، عرفا، ادبای گذشته تا زمان نویسنده و همه مشاهیر و اعلام در هر صنفی بوده و ترتیب آن برحسب حروف الفبا در حروف اول و دوم نام افراد است. دسته بندی کلی کتاب به دو بخش فقهای شیعه و اعلام غیر از فقهای شیعه (شامل علمای غیرفقیه از هر دو فرقه شیعه و سنی) است. ذیل هر نامی، نام، نسب، کتابها و نیز جرح و تعدیل و توثیقات وی ذکر شده است. بر این اساس کتاب روضات از نام ابراهیم بن محمد سعید بن هلال ثقفی (در ابتدای جلد اول) آغاز و به یوسف بن عبدالله (در پایان جلد هشتم) ختم می شود.
نسب سید محمدباقر خوانساری به خاندان روضاتی می رسد. تحصیلات خود را در خوانسار، نزد جدش جعفر بن حسین خوانساری آغاز کرد و در اصفهان از محضر محمد باقر شفتی و در کربلا از سید ابراهیم موسوی قزوینی کسب دانش کرد. او از پدر و برخی بزرگان و استادانش اجازه روایت و اجتهاد گرفت.
مهمترین اثر وی روضات الجنات است که به سبب نگارش آن به صاحب روضات معروف گردید.