بسمله

لغت نامه دهخدا

( بسملة ) بسملة. [ ب َ م َ ل َ ] ( ع مص ) مصدر جعلی مانند حمدله و حوقله. بسم اﷲ گفتن. ( از اقرب الموارد ) ( از منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ). بسم اﷲالرحمن الرحیم گفتن. ( از زوزنی ) ( فرهنگ نظام ). مصدر منحوت ازبسم اﷲالرحمن الرحیم گفتن. ( آنندراج ). بمعنی بسم اﷲ الرحمن الرحیم گفتن. ( غیاث ). || بر زبان آوردن جمله بسم اﷲ و از آن است گفته شاعر :
لقد بسملت لیلی غداةلقیتها
فیاحبذا ذاک الحدیث البسمل.( از اقرب الموارد ).|| در نزد مسیحیان : بسم الاب والابن و روح القدس. و در نزد مسلمانان بسم اﷲالرحمن الرحیم. ( از اقرب الموارد ). رجوع به بسم اﷲ الرحمن الرحیم شود.
بسمله. [ ب ِ م ِ ل َ / ل ِ ] ( ع اِ ) مخفف بسم اﷲ. ( از غیاث ) ( از ناظم الاطباء ). مأخوذ از تازی مخفف بسم اﷲ الرحمن الرحیم :
ابرو بنما که جان دهم جان
بی بسمله بسملم مگردان.واله هروی.از مصحف روی تو به پیشانی پرخون
بسمل شده تیغ تو صد بسمله دارد.علی خراسانی ( از آنندراج ).برسمت قارآن پنج محل وقف کرد
از زبر بسمله تا به سر نستعین.قاآنی.|| استعانت بنام خدا درخطابه و هر کاری : کل امر ذی بال لم یبداء ببسم اﷲ فهو اَبتر. || در تداول فقه و تفسیر اختلاف است که بسم اﷲ در اول هر سوره آیه مستقلی است یا از آیات آن سوره است چنانکه صاحب شرایع بسمله را آیه ای از سوره حمد میشمارد و قرائت آن را با سوره حمد واجب میداند. رجوع به شرایع چ 1307 هَ. ق. ص 21 و بسم اﷲالرحمن الرحیم شود.

فرهنگ عمید

۱. بسم اللّه الرحمن الرحیم.
۲. گفتنِ «بسم اللّه الرحمن الرحیم».

فرهنگ فارسی

بسم الله الرحمن الرحیم
( اسم ) بسم الله ( الرحمن الرحیم )
مخفف بسم الله . ماخوذ از تازی مخفف بسم الله الرحمن الرحیم . یا استعانت بنام خدا در خطابه و هر کاری کل امر ذی بال الم یبدا ببسم الله فهو ابتر . یا در تداول فقه و تفسیر اختلاف است که بسم الله در اول هر سوره آیه مستقلی است یا از آیات آن سوره است چنانکه صاحب شرایع بسمله را آی. از سور. حمد میشمارد و قرائت آنرا با سور. حمد واجب میداند .

دانشنامه آزاد فارسی

رجوع شود به:بسم الله الرحمن الرحیم

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] گفتن «بسم اللّه» یا «بسم اللّه الرحمن الرحیم» را بسمله گویند. احکام مربوط به آن در باب طهارت و صلات آمده است.
این مصدر به روش نَحت (تراشیدن ) از عبارت «بسم اللّه » ساخته شده است؛ همانگونه که مصدرهای حَیْعَله، حَوْلَقه، هَیْلَله، حَمْدَله و حَسْبَله نیز به این روش، یعنی از کنار هم نهادن پاره ای حروف یک عبارت ساخته شده اند.
رواج بسمله در زبان عرب
برخی معتقدند که واژه بسمله در زبان فصیح عرب رایج نبوده است، اما لغت شناسان صاحب نظری چون ابن سکّیت و مُطَرّزی استعمال آن را تأیید کرده اند.
از کاربرد این واژه در دوره پیش از اسلام اطلاعی در دست نیست و احتمالاً برای اولین بار در شعر ابن ابی ربیعه (۲۶ـ۹۳) ذکر شده است.
کاربرد بسمله در روایات معصومین
بسمله در روایات پیامبر و ائمه علیهم السلام به کار نرفته و فقط در روایتی که کفعمی از پیامبر صلی اللّه علیه وآله و سلّم نقل کرده به صورت مصدر استفاده شده است.
استفاده مسیحیان از بسمله
...
[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از دانشنامه جهان اسلام است
بَسمَله، گفتن یا نوشتن «بسم اللّه» یا «بسم اللّه الرحمن الرحیم». این مصدر به روش نَحت از عبارت «بسم اللّه» ساخته شده است.
همانگونه که مصدرهای حَیْعَله، حَوْلَقه، هَیْلَله، حَمْدَله و حَسْبَله نیز به این روش یعنی از کنار هم نهادن پاره ای حروف یک عبارت ساخته شده اند. برخی معتقدند که واژه بسمله در زبان فصیح عرب رایج نبوده است، اما لغت شناسان صاحب نظری چون ابن سکّیت و مُطَرّزی استعمال آن را تأیید کرده اند.
از کاربرد این واژه در دورة پیش از اسلام اطلاعی در دست نیست و احتمالاً برای اولین بار در شعر ابن ابی ربیعه <.ref>26ـ93</ref> ذکر شده است. بسمله در روایات پیامبر و ائمه علیهم السلام به کار نرفته و فقط در روایتی که کفعمی از پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلّم نقل کرده به صورت مصدر استفاده شده است. اکنون مسیحیان نیز بسمله را به معنای «بسم الاب والابن و روح القدس» بکار می برند. گذشته از این شواهدی از کاربرد «تسمیه» به جای ذکر بسمله نیز می توان یافت.
بنابر روایتی، احتمالاً برای اولین بار سلمان فارسی به درخواست ایرانیان ترجمة سوره حمد و «بسم الله الرحمن الرحیم» را انجام داد که در آن ترجمة «بسم الله...» «به نام یزدان بخشاونده» آمده است. در ترجمه تفسیر طبری، که مترجم آن ناشناس است، به صورت «به نام خدای مهربان بخشاینده» ذکر شده و تا زمان حاضر با اندک تفاوتی به صورت «به نام خداوند بخشندة مهربان» باقی مانده است، گو اینکه در کشف الاسرار «به نام خداوند جهان دارِ دشمن پرور به بخشایندگی، دوست بخشای به مهربانی» آمده است که صبغة تفسیری و توجه به تفاوت معنایی «رحمان» و «رحیم» در تعبیرات دینی، در آن مشهود است.
درباره سنت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم در استفاده از «بسم الله الرحمن الرحیم» روایات مختلفی نقل شده است. به نقل ابن سعد و مسعودی شعبی، اعمش، ابومالک و قَتاده روایت کرده اند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در ابتدای بعثت به رسم آن روزگار «بسمک اللهم» بکار می برد.
از گزارش ابن هشام مبنی بر این که در آغاز معاهدة صلح حدیبیه سهیل بن عمرو از سوی قریش درخواست نمود تا «بسمک اللهم» به جای «بسم الله الرحمن الرحیم» نوشته شود برمی آید که رسم معمول عرب نگارش «بسمک اللهم» بوده است و در ادامة روایت آمده که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از زمانی که آیة 41 سوره هود «و قالَ ارکَبُوا فیه'ا بِسم اللّه مَجری'ها و مُرس'یه'ا» نازل شد، «بسم الله» گفت و پس از نزول آیة 110 سوره اسراء، «قُلِ ادعُواللّهَ اَوِ ادعُوا الرَّحم'ن»، «بسم الله الرحمن» را بکار برد و بعد از نزول آیة 30 سوره نمل «انَّه مِن سُلَیمان و اءِنَّهُ بِسم اللّه الرحمن الرحیم» صورت نهایی «بسم الله الرحمن الرحیم» را به آن داد. اما این گزارش بعید به نظر می رسد. زیرا سوره نمل متعلق به اواسط دورة مکی است و احتمال کاربرد عبارت کامل بسمله پیش از این زمان بسیار زیاد است .
[ویکی حج] بَسمَلَه کوتاه شده ﴿بسم الله الرحمن الرحیم﴾ و از موارد اختلافی میان مذاهب اسلامی می باشد. بسمله ۱۱۴ بار در قرآن تکرار شده است. در ابتدای سوره های قرآن به استثنای سوره برائت آمده است و در سوره نمل دوبار، یکبار در ابتدا و یکبار در آیه ۲۶ ذکر شده است.
در فضیلت و منزلت بسمله روایات زیادی در شیعه و اهل سنت موجود است، که به آثار وضعی و پاداش برای خواننده و آغاز کردن کارها با آن مورد تأکید قرار گرفته است، زیرا آغاز امور با بسمله را عامل انتساب آن ها به خداوند، جلب رضایت وی، اظهار بندگی، تعیین میزان کمال کار و سبب دور ماندن آن از شهوات نفسانی و انتساب به غیر خداوند دانسته اند.
در اینکه بسمله بخشی از سوره های قرآن می باشد یا خیر، اختلاف وجود دارد. منشا این اختلاف چندگونگی مضمون احادیث در این زمینه است. این اختلاف بر قرائت آن در نماز نیز اثرگذار است. برپایه یک قاعده، کسانی که بسمله را آیه ای از قرآن می دانند، آن را میان سوره ها قرائت می کنند.
[ویکی فقه] بسمله (قرآن). انسان هر کاری را که میخواهد انجام دهد باید با بسم الله شروع کند و کلمه بسمله به معنای بسم الله الرحمن الرحیم می باشد.
فعل بسمل به معنای نوشت بسم الله و گفت بسم الله است. بسمله، مصدر جعلی مانند حمدله و حوقله و به معنای بسم الله گفتن و بسم الله الرحمن الرحیم گفتن است. «اقرء باسم ربک» یعنی بسم الله بگو.