دانشنامه اسلامی
از آیاتی که در آن ها بدعت در دین تجاوز از حدود الهی ، ظلم ، افترای بر خداوند و گناه خوانده شده و بدعت گذاران به عذاب الهی تهدید شده اند می توان دریافت که بدعت کاری ناپسند و حرام به شمار می رود. افزون بر آیات فوق، برخی این حکم تکلیفی را از آیاتی دیگر نیز استفاده کرده اند؛ از جمله آیه ۱ حجرات که مؤمنان را از پیشی گرفتن بر خدا و پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) منع کرده، آیه ۱۵۳ انعام که در آن مسلمانان از گام نهادن در راه هایی جز راه راست منع شده اند و آیه ۱۵ یونس که در آن پیامبر اسلام حق تبدیل و تغییر آیات الهی را از خود سلب کرده است همچنین از تعبیرهای احادیث متعدد که به طور مطلق بدعت را گمراهی دانسته ، بدعت گذاران را سگ های جهنم و بدترین مخلوق های خداوند شمرده و تصریح کرده که توبه آنان هیچ گاه پذیرفته نمی شود می توان حرمت بدعت را به طور مطلق استفاده کرد، بنابراین احکام چهارگانه دیگر یعنی وجوب ، استحباب ، کراهت و اباحه که برخی از فقهای اهل سنت برای این عمل ذکر کرده اند قابل تصور نیست. البته می توان این احکام را برای بدعت به معنای لغوی یعنی هرگونه نوآوری ثابت دانست نه بدعت اصطلاحی.
کفر بدعت گذار
قرآن برخی از بدعت ها را کفر و جعل کننده بدعت را کافر شمرده است؛ از جمله در آیه ۷۲ مائده نصارا را که قائل به الوهیت مسیح (علیه السلام) بودند. کافر دانسته است:«لَقَد کَفَرَ الَّذینَ قالوا اِنَّ اللّهَ هُوَ المَسیحُ ابنُ مَریَمَ»؛ همچنین در آیه ای دیگر مسیحیانی که معتقد به تثلیث شدند کافر دانسته شده اند:«لَقَد کَفَرَ الَّذینَ قالوا اِنَّ اللّهَ ثالِثُ ثَلثَة وما مِن اِله اِلاّ اِلهٌ واحِدٌ واِن لَم یَنتَهوا عَمّا یَقولونَ لَیَمَسَّنَّ الَّذینَ کَفَروا مِنهُم عَذابٌ اَلیم». در آیاتی دیگر نیز قرآن به برخی از بدعت های جاهلیت اشاره کرده و نسبت دادن این احکام را به خداوند برآمده از کفر آنان دانسته است:«ما جَعَلَ اللّهُ مِن بَحیرَة... و لکِنَّ الَّذینَ کَفَروا یَفتَرونَ عَلَی اللّهِ». در آیه ای دیگر هرکس که بر اساس «ما انزل الله» حکم نکند کافر دانسته شده:«و مَن لَم یَحکُم بِما اَنزَلَ اللّهُ فَاُولئِکَ هُمُ الکفِرون». در میان فقهای مذاهب گوناگون اسلامی درباره این که برخی از بدعت ها موجب کفر بدعت گذاران می شود اختلاف نظری وجود ندارد؛ اما درباره مصادیق آن و این که چه بدعتی کفر بدعت گذار را در پی دارد، آرای متفاوتی ابراز شده است. برخی بدعت گذاری را در صورتی که مربوط به اصول دین باشد موجب کفر دانسته اند ؛ اما گروهی دیگر در این موضوع راه افراط در پیش گرفته و حتی پایبندی به عقایدی همچون خلق قرآن را نیز بدعت و موجب کفر معتقدان دانسته اند.
