دانشنامه اسلامی
روشن است که بحث بسیار گسترده و دامنه دار است؛ چرا که مقصود از کافر در این جا، هر فرد نامسلمانی است که یا در حقیقت کافر است و یا روی برخی جهتها، محکوم به کفر است.قسم نخست نیز، به کافر کتابی و غیرکتابی درخور تقسیم است. همان گونه که هر کدام از این دو گروه، به حربی و غیرحربی تقسیم می شود. محکومان به کفر نیز، دارای گروههای گوناگونی، مانند: ناصبیان و غالیان و… هستند.
ضرورت بحث
امروزه، درباره ازدواج با کافران، مسائلی وجود دارد که در صدر اسلام و در زمان پیدایش این شریعت نورانی، موضوعیت نداشته است و از آن جایی که از دیدگاه هر مسلمان دین باوری، جاودانگی و همگانی بودن این دین حنیف، دو اصل مسلّم و خدشه ناپذیر است، ضرور می نماید.این گونه مسائل از سوی پژوهشگران فقه آشنا، مورد مطالعه دقیق و بازنگری قرار گیرد و به بحث محققانه گذارده شود. در صدر اسلام، اگر مسلمانان با کافران (چه اهل کتاب و چه غیر اهل کتاب) ارتباط و معاشرت و در پی آن، مسائل و احکامی داشتند، تقریبا همه آنها در چهارچوب کشور اسلامی و به اصطلاح آن روز (دارالاسلام) بود و بسیار کم به بیرون از مرزهای آن و به اصطلاح (دارالحرب) یا (دارالشرک)، سریان می یابید.اما در عصر حاضر، وضع به گونه دگر است. جامعه امروزی، شاهد مناسبات و ارتباطات گسترده و نوپیدای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و… است و هر روز بر دامنه این مناسبات و ارتباطات افزوده می شود.امروزه، گروه درخور ملاحظه ای از شهروندان مسلمان، به عنوان دانشجو، دیپلمات، نماینده تجاری و… در ممالکی زندگی می کنند که در حاکمیت نامسلمانان هستند و برای آنان ازدواج با بانوی مسلمان، به هر دلیلی، ممکن نیست، یا همراه با عسر و حرج فراوان است.امروزه، شاهد اسلام آوردن برخی از شهروندان دارالشرک هستیم، و این گونه نومسلمانان، یا دارای همسری از هم کیشان پیشین خودند و یا قصد ازدواج دارند. در فرض نخست، مسأله جواز استمرار بر ازدواج پیشین مطرح است و در فرض دوم، مسأله مشروع بودن ازدواج با غیرمسلمان.و این نیز روشن است که در بسیاری موارد، ازدواج نومسلمان، با بانوی مسلمان یا مهاجرت او به دارالاسلام برای تحقق بخشیدن به این مقصود، یا ممکن نیست و یا همراه با عسر و حرج شدید است.این در حالی است که فقهای اسلام، مسائل مربوط به ازدواج با کافران را تنها متناسب با وضعیت داخلی جهان اسلام مطرح کرده اند. این دانشوران بزرگ، با این که در مورد ازدواج با زنان اهل کتاب، مباحث به نسبت گسترده و گفتار گوناگونی دارند، اما همه آنان، به گونه سربسته، ازدواج مرد مسلمان با زنان غیراهل کتاب را نامشروع دانسته اند و بسیار اندک به جوانب و آثار مسأله پرداخته اند، آن هم به این سبب که (برخلاف زمان ما) دامنه ارتباط مسلمانان با این کافران بسیار محدود بوده است؛ زیرا همان گونه که توضیح خواهیم داد، بیشتر ارتباط مسلمانان صدر اسلام با اهل کتاب بوده است.با عنایت به آنچه گفتیم، ضروری می نماید بحث ازدواج با کافران را با نگرشی نو و با توجه به نیازهای امروزی جهان اسلام و مسائل نوپیدا، مورد مطالعه قرار دهیم.
محل نزاع و بحث
از متون فقهی شیعه و اهل سنّت، به خوبی استفاده می شود که ازدواج زن مسلمان با مرد کافر، جایز نیست و این حکم، مورد اتفاق نیست. قرآن کریم به گونه ای صریح می فرماید: ولاتنکحوا المشرکین حتی یؤمنوا. و زنان خود را به ازدواج مردان مشرک تا ایمان نیاورده اند، در نیاورید. در این زمینه، سید مرتضی در المسائل الناصریات می نویسد: (لاخلاف بین الامة فی انه لایجوز ان یزوّج المرأة المسلمة المؤمنة بالکفّار. )در میان امت اسلامی اختلافی نیست که تزویج زن مسلمان با ایمان به کافران جایز نیست.محقق کرکی نیز در جامع المقاصد می نویسد: (لاخلاف بین اهل الاسلام فی انه لایجوز للمسلمة نکاح الکافر ایّ الاصناف الثلاثة کان. )بین مسلمانان اختلافی نیست در این که زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر درآید، بدون فرق میان گروههای سه گانه کافر (اهل کتاب، کسانی که در مورد آنان شبهه اهل کتاب بودن است، مانند زردشتیان و غیر اهل کتاب، مانند بت پرستان)از این روی، در این پژوهش، جز در مواقع لزوم، بحثی از ازدواج زن مسلمان با کافر به میان نمی آید. آنچه بیشتر در این نوشتار، مورد تحقیق و بررسی قرار می گیرد، ازدواج مرد مسلمان با زن کافر است، گرچه در این بخش نیز، حکم برخی فروع، مورد اتفاق و اجماع است.
تاریخچه بحث
...
