معنی مشار خان بابا

دانشنامه آزاد فارسی

مُشار، خان بابا (۱۲۷۹ـ تهران ۱۳۵۹ش)
مُشار، خانبابا
کتاب شــناس ایرانــی. در خانواده ای ملاک از دودمان قاجــار زاده شد. در ۱۳۱۸ پـــس از بازنشســـتگی از خدمت دولتی به زمین داری و تهیه کتاب شناسی پرداخت. حاصل کوشش پانزده سالۀ او در دو کتاب شناسی مشهور مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی (۱۳۴۰ش)، و فهرست کتاب های چاپی فارسی (۱۳۳۷ـ۱۳۴۲ش؛ ۱۳۵۲ش) است. مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، یک زندگی نامه ـ کتاب شناسی است به سبک معجم المطبوعات العربیه و المعربیه (۱۳۳۹/۱۲۹۹ش) تألیف یوسف الیاس سرکیس، حاوی زندگی نامۀ مختصری از نویسندگان، همراه با ذکر آثار آن ها. فهرست کتاب های چاپی فارسی را به درخواست سیدحسن تقی زاده، رئیس وقت انجمن ایرانی فلسفه و علوم انسانی، برای آن انجمن تهیه کرد که این کتاب ۲جلدی فهرستی است الفبایی از اسامی کتاب های چاپی فارسی همراه با مشخصات کتاب شناختی آن ها از آغاز چاپ در ایران تا زمان تألیف کتاب. ویرایش اول این اثر حاوی ۱۴هزار عنوان بود. ویرایش دوم این اثر در ۶ جلد در ۱۳۵۲ش منتشر شد که حاصل درآمیختن با فهرست های دیگر، چون کتاب شناسی دَه سالۀ کتاب های ایران، اثر ایرج افشار بود.

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] خان بابا مشار در سال 1279ش در تهران، در خانواده ای از دودمان قاجار، زاده شد. خانواده وی از ملاکین دوره قاجاری بوده و لذا وی می توانست با تکیه بر درآمد آن املاک، زندگی راحتی داشته باشد. اما عشق و علاقه به کتاب و کتابخوانی که از همان دوران کودکی همراه او بود، وی را به راهی کشاند که با تحمل رنج ها و سختی های بسیار روزگار بگذراند و برای رسیدن به هدف از هیچ تلاشی فروگذار نکند.
وی که از همان کودکی پول های عیدی و توجیبی خود را صرف خرید کتاب می کرد، به فکر تدوین فهرست کتاب هایش افتاد تا هنگام خرید کتاب، یک کتاب را دوبار نخرد. همین امر مقدمه ای شد برای کار بزرگی که مدت سی سال از بهترین روزهای زندگی او را شامل شد. او پس از اتمام تحصیلات مقدماتی و متوسطه، از سال 1298ش، در وزارت مالیه به کار مشغول شد. همزمان نزد اساتید وقت به تحصیل علوم قدیمه پرداخت. در وزارت مالیه در قسمت بایگانی کار می کرد. چند کلاس مالی را هم که برای کارمندان وزارت خانه تشکیل شده بود، اداره می کرد. در سال 1325ش به تقاضای خود، پس از بیست و یک سال خدمت، بازنشسته شد و به امور کشاورزی پرداخت. بعد از این سال، کار تدوین فهرست را به طور جدی شروع کرد. امری که بسیار مورد علاقه اش بود و از سال ها پیش مقدماتش را فراهم کرده بود. مشار با وجود بیماری که داشت و از بیماری لرز شبانه که مدت دو سال گریبانگیر وی بود، رنج می برد، ولی همچنان مشغول کار بود و به قول خودش با جان کندن به کار اشتغال داشت.
وی پس از قریب شصت سال تلاش پی گیر در تدوین بزرگ ترین کتاب شناسی آثار چاپی فارسی، پس از سه سال تحمل بیماری، در 29 شهریور 1359ش، در سن هشتاد سالگی درگذشت.
وی با خلق اثر ارزنده فهرست کتاب های چاپی فارسی، که از آن به کتاب شناسی ملی ایران تعبیر شده است، خدمت بزرگی به جامعه علمی و دانش دوستان این سرزمین نمود. وی با تلاش طاقت فرسا و اهتمام فراوان، این امر خطیر را طی سی سال و با گذراندن اوقات خود در کتابخانه ها و کتاب فروشی های شهرهای مختلف، به ثمر رساند و یادگاری ارزشمند و در خور تقدیری از خود برجای گذاشت.
وی از افراد عاشق و سخت کوشی بود که شبانه روز عمر خود را در راه تدوین و تحقیق سپری کرد. وی با عنوان اولین فهرست نویس کتاب های چاپی فارسی، با زحمات فراوان، پشتکار مثال زدنی و با ذوق و انگیزه بالا، با این که تحصیلات دانشگاهی نداشت، سال های طولانی از عمر خود را صرف تحقیق و پژوهش کرد و کتابی تدوین نمود که در نوع خود بی نظیر و منحصر به فرد بود و با نگارش این کتاب، راه و روش جدیدی را برای آیندگان ابداع نمود. اهمیت این کار بزرگ زمانی ملموس تر می گردد که بدانیم وی به لحاظ آکادمیک هیچ تجربه و تخصصی در این قبیل امور، به ویژه در امر فهرست نگاری نداشته است. از سوی دیگر حوزه کاری او نیز به این عرصه ارتباط نمی یافت. اما عشق و علاقه او به کتاب باعث انجام این کار ماندنی و بزرگ برای استفاده محققین و دانش پژوهان شد.
از ایشان کتاب های سودمند زیر بر جای مانده است: