دانشنامه اسلامی
خداوند به باغ داران سفارش نوده است که در عین حال که از محصول باغشان استفاده و نفع می برند به دیگران هم انفاق کنند. وهو الذی انشا... والرمان متشـبها وغیر متشـبه کلوا من ثمره اذا اثمر وءاتوا حقه یوم حصاده...(و اوست کسی که باغهایی با داربست و بدون داربست و خرمابن و کشتزار با میوه های گوناگون آن و زیتون و انار شبیه به یکدیگر و غیر شبیه پدید آورد از میوه آن چون ثمر داد بخورید و حق ( بینوایان از) آن را روز بهره برداری از آن بدهید و(لی) زیاده روی مکنید که او اسراف کاران را دوست ندارد.)
تفسیر مرتبط
مفسران در تفسیر کلمه «مَعْرُوش» و «غَیْرَ مَعْرُوش» سه احتمال داده اند:۱ـ همان که در بالا به آن اشاره شد، یعنی درختانی که روی پای خود نمی ایستند و نیاز به داربست دارند، و درختانی که بدون نیاز به داربست روی پای خود می ایستند؛ زیرا «عرش» در لغت به معنی برافراشتن و هر موجود برافراشته است و به همین جهت به سقف و یا تخت پایه بلند، عرش گفته می شود.۲ـ منظور از «مَعْرُوش» درخت اهلی است که به وسیله دیوار و امثال آن در باغ ها حفاظت می شود و «غَیْرَ مَعْرُوش» درختان بیابانی و جنگلی و کوهستانی است.۳ـ مَعْرُوش» درختی است که بر سر پا ایستاده و اما «غَیْرَ مَعْرُوش» درختی است که بر روی زمین می خوابد و پهن می شود.ولی معنی اول مناسب تر به نظر می رسد.و شاید ذکر «مَعْرُوشات» در آغاز سخن، به خاطر ساختمان عجیب و شگفت انگیز این گونه درختان است، یک نگاه کوتاه به درخت انگور، ساقه و شاخه پر پیچ و خم آن، که به قلاب های مخصوصی مجهز است، و خود را به اشیاء اطراف می چسباند تا کمر راست کند، شاهد این مدعا است.پس از آن، به دو قسمت از باغ ها و جنات اشاره کرده، می فرماید: «و همچنین درختان نخل و زراعت را آفرید» «وَ النَّخْلَ وَ الزَّرْعَ».ذکر این دو بالخصوص به خاطر آن است که از اهمیت ویژه ای در زندگانی بشر و تغذیه او برخوردارند (توجه داشته باشید: «جنّت» هم به باغ و هم به زمین های پوشیده از زراعت گفته می شود.)آنگاه اضافه می کند: «این درختان از نظر میوه و طعم با هم متفاوتند» «مُخْتَلِفاً أُکُلُهُ».یعنی با این که از زمین واحدی می رویند هر کدام طعم و عطر و خاصیتی مخصوص به خود دارند، که در دیگری دیده نمی شود.سپس به دو قسمت دیگر از میوه هائی اشاره می کند که فوق العاده مفید و دارای ارزش حیاتی هستند، می فرماید: «همچنین زیتون و انار» «وَ الزَّیْتُونَ وَ الرُّمَّانَ.»انتخاب این دو، ظاهراً به خاطر آن است که این دو درخت در عین این که از نظر ظاهر با هم شباهت دارند، از نظر میوه و خاصیت غذائی بسیار با هم متفاوتند لذا بلافاصله می فرماید: «هم با یکدیگر شبیهند و هم غیر شبیه» «مُتَشابِهاً وَ غَیْرَ مُتَشابِهٍ».
