دانشنامه اسلامی
درباره نام او در منابع اختلاف است. عده ای او را قاسم یا مقسّم و بعضی هشیم یا مهشم (یا مُهَشِّم) گفته اند، اما بیش تر او را لَقیط نامیده اند. ابوالعاص پیش از بعثت پیامبر (ص)، با زینب دختر بزرگ آن حضرت ازدواج کرد. پس از بعثت، با آن که خدیجه و دخترانش ایمان آوردند، ابوالعاص همچنان در شرک باقی ماند.
وضعیت اجتماعی وی
وی که بازرگانی ثروتمند و امین و از جمله مشاهیر مکه بود، در جنگ بدر در صف مشرکان حضور داشت و به اسارت مسلمانان درآمد. هنگامی که مردم مکه برای آزادی اسیران، به تأدیه فدیه پرداختند، زینب هم فدیه ای برای ابوالعاص به مدینه فرستاد که ضمن آن گردن بندی از آن خدیجه بود و گفته اند که چون چشم پیامبر (ص) بر آن افتاد، متأثر شد و پس از کسب موافقت مسلمانان، ابوالعاص را آزاد ساخت و اموال زینب را نیز پس فرستاد و از ابوالعاص پیمان گرفت که زینب را آزاد گذارد. او نیز پس از بازگشت به مکه، زینب را همراه با یاران پیامبر (ص) به مدینه فرستاد.
پناهنده شدن ابوالعاص
ابوالعاص در مکه به کار خود مشغول بود تا این که در جمادی الاول ۶ ق همراه با کاروانی از مردان و اموال مردم قریش برای تجارت راهی شام شد. این کاروان در برابر حمله مسلمانان به فرماندهی زید بن حارثه تاب مقاومت نیاورد، برخی گریختند وبرخی دیگر گرفتار شدند و اموال شان به دست مسلمانان افتاد. ابوالعاص نیز گریخت و شبانه خود را به مدینه رساند و به خانه زینب رفت و به او پناهنده شد. زینب او را پناه داد و آن واقعه را در مسجد در حضور مسلمانان به اطلاع پیامبر (ص) رساند. پیامبر (ص) نیز پناهندگی او را پذیرفت و هنگامی که به درخواست زینب دستور داد اموال کاروان را به مشرکان باز گردانند، ابوالعاص نیز همراه با اموال به مکه بازگشت و ضمن بازگرداندن اموال مردم گفت که به اسلام گرویده است.
مسلمان شدن وی
...
